۲-۱) مقدمه. ۲۱
۲-۲) دیدگاههای نظری ۲۲
۲-۲-۱) دیدگاه روان تحلیلگری ۲۲
۲-۲-۲) دیدگاه رفتاری ۲۴
۲-۲-۳) مدل شناختی ۲۶
۲-۲-۳-۱) مدل شناختی کار. ۲۷
۲-۲-۳-۲) مدل مکفال و ولرزهایم. ۲۷
۲-۲-۳-۳) مدل شناختی رفتاری سالکووسکیس. ۲۸
۲-۲-۴) مدل فراشناختی ۳۰
۲-۲-۵) مدل زیستی ۳۱
۲-۲-۵-۱) ساختارهای مغزی ۳۲
۲-۲-۵-۲) انتقال دهندههای عصبی ۳۲
۲-۲-۵-۳) هورمونها ۳۳
۲-۲-۶) نظریهی سیستمهای مغزی رفتاری ۳۴
۲-۲-۶-۱) مدل اول گری ۳۴
۲-۲-۶-۲) مدل دوم گری ۳۷
۲-۲-۶-۳) مدل سوم گری ۳۸
۲-۲-۷) عاطفه، هیجان، خلق. ۴۱
۲-۲-۷-۱) عاطفه مرکزی ۴۱
۲-۲-۷-۲) هیجان. ۴۱
۲-۲-۷-۳) خلق. ۴۲
۲-۲-۸) نظریهی داروین ۴۳
۲-۲-۹) مدل دو عاملی عاطفه. ۴۴
۲-۲-۱۰) زیرگروههای اختلال وسواسی جبری ۴۶
۲-۲-۱۱) سیر و دوره های اختلال وسواسی جبری ۴۸
۲-۳) پژوهشهای صورت گرفته. ۴۹
۲-۳-۱) مطالعات شیوعیابی اختلال وسواسی جبری ۴۹
۲-۳-۲) نواحی مغزی و انتقال دهندههای عصبی ۵۲
۲-۳-۳) تفاوتهای جنسی ۵۶
۲-۳-۴) تفاوت نواحی مغزی در ابعاد اختلال وسواسی جبری ۵۸
۲-۳-۵) ساختارهای زیستی اختلال وسواسی جبری و سیستمهای مغزی رفتاری ۶۰
۲-۳-۶) ارتباط سیستمهای مغزی رفتاری با اختلالات روانی ۶۱
۲-۳-۷) همایندی اختلالات روانشناختی با اختلال وسواسی جبری۶۸
۲-۳-۸) ارتباط سیستمهای مغزی رفتاری با اختلال وسواسی جبری ۷۰
۲-۳-۹) ترس و اضطراب و اختلال وسواسی جبری ۷۲
۲-۳-۱۰) عواطف و سیستمهای مغزی رفتاری ۷۷
۲-۳-۱۱) عواطف و اختلالات روانشناختی ۷۸
۲-۳-۱۲) ویژگیهای شخصیتی و اختلال وسواسی جبری ۷۹
۲-۳-۱۳) مسئولیت پذیری در اختلال وسواسی جبری ۸۲
۲-۳-۱۴) ویژگیهای شناختی افراد مبتلا به اختلال وسواسی جبری ۸۴
۲-۳-۱۵) نقش رویدادهای زندگی در اختلال وسواسی جبری ۸۸
۲-۳-۱۶) روشهای درمان اختلال وسواسی جبری ۸۸
۲-۴) نتیجه گیری ۹۰
فصل سوم (روششناسی پژوهش)
۳-۱) روش. ۹۱
۳-۱-۱) نوع مطالعه. ۹۱
۳-۱-۲) جامعه، نمونه، روش نمونه گیری ۹۱
۳-۱-۳) ابزارها ۹۲
۳-۱-۳-۱) مقیاس ابعادی وسواسی جبری ۹۲
۳-۱-۳-۲) فرم بلند فهرست عاطفهی مثبت و منفی ۹۳
۳-۱-۳-۳) مقیاس سیستمهای فعالساز و بازداری رفتاری ۹۳
۳-۱-۴) روش اجرا ۹۴
۳-۱-۵) تحلیل دادهها ۹۵
فصل چهارم ( تجزیه و تحلیل)
۴) نتایج ۹۶
۴-۱) تحلیلهای مقدماتی ۹۶
۴-۱-۱) توزیع طبیعی و اصلاح داده های دور افتاده. ۹۶
۴-۱-۲) بررسی خطی بودن روابط ۱۰۳
۴-۲) آمار توصیفی ۱۰۷
۴-۳) اهداف جانبی پژوهش. ۱۱۰
۴-۳-۱) بررسی ساختار عاملی فرم بلند آزمون عاطفهی مثبت و عاطفهی منفی ۱۱۰
۴-۳-۲) ساختار عاملی آزمون سیستم فعالساز رفتاری/ سیستم بازداری رفتاری ۱۱۵
۴-۳-۳) ساختار عاملی آزمون نشانه های ابعادی وسواسی جبری ۱۱۷
۴-۴)آزمون فرضیه ها ۱۱۹
۴-۴-۱) تأثیر سیستمهای مغزی رفتاری بر نشانه های ابعادی وسواسی جبری ۱۱۹
۴-۴-۱-۱) سئوال پژوهشی ۱:آیا سیستم رویآوری رفتاری بر نشانههای وسواسی جبری اثر دارد؟. ۱۱۹
۴-۴-۱-۲) سئوال پژوهشی ۲: آیا سیستم بازداری رفتاری بر نشانههای وسواسی جبری اثر دارد؟. ۱۲۰
۴-۴-۱-۳سئوال پژوهشی ۳: آیا سیستم جنگ/گریز/ بهت بر نشانههای وسواسی جبری اثر دارد؟. ۱۲۱
۴-۴-۱-۳) نقش میانجیگرانهی سیستم بازداری رفتاری در اثر سیستم جنگ/ گریز/ بهت بر نشانه های وسواسی جبری ۱۲۲
۴-۴-۲)تأثیر عواطف مثبت و منفی بر نشانه های ابعادی وسواسی جبری ۱۲۳
۴-۴-۲-۱)سئوال پژوهشی ۴: آیا عاطفهی مثبت بر نشانه های ابعادی وسواسی جبری اثر دارد؟. ۱۲۴
۴-۴-۲-۲) فرضیهی اول پژوهشی: عاطفهی منفی بر نشانه های ابعادی وسواسی جبری اثر مثبت دارد. ۱۲۴
۴-۴-۳) تأثیر سیستمهای مغزی رفتاری بر ابعاد چهارگانهی وسواسی جبری ۱۲۶
۴-۴-۳-۱) سئوال پژوهشی ۶: آیا سیستم رویآوری رفتاری بر بعد آلودگی/ تمیزی اثر دارد؟. ۱۲۶
۴-۴-۳-۲) سئوال پژوهشی ۷:آیا سیستم بازداری رفتاری بر بعد آلودگی/ تمیزی اثر دارد؟. ۱۲۶
۴-۴-۳-۳) سئوال پژوهشی ۸:آیا سیستم جنگ/ گریز/ بهت بر بعد آلودگی/ تمیزی اثر دارد؟. ۱۲۷
۴-۴-۳-۴) نقش میانجیگرانهی سیستم بازداری رفتاری در اثر سیستم جنگ/ گریز/ بهت بر بعد آلودگی/ تمیزی ۱۲۸
۴-۴-۳-۵) سئوال پژوهشی ۹: آیا سیستم رویآوری رفتاری بر بعد مسئولیت در برابر صدمه/ چک کردن اثر دارد؟. ۱۲۸
۴-۴-۳-۶) سئوال پژوهشی ۱۰: آیا سیستم بازداری رفتاری بر بعد مسئولیت در برابر صدمه/ چک کردن اثر دارد؟. ۱۲۸
۴-۴-۳-۷) سئوال پژوهشی ۱۱: آیا سیستم جنگ/ گریز/ بهت بر بعد مسئولیت در برابر صدمه/ چک کردن اثر دارد؟. ۱۲۹
۴-۴-۳-۸) سئوال پژوهشی ۱۲: آیا سیستم رویآوری رفتاری بر بعد افکار ناخواسته/ افکار خنثیساز اثر دارد؟. .۱۳۰
۴-۴-۳-۹) سئوال پژوهشی ۱۳:آیا سیستم جنگ/ گریز/ بهت بر بعد افکار ناخواسته/ افکار خنثیساز اثر دارد؟. ۱۳۰
۴-۴-۳-۱۰) سئوال پژوهشی ۱۴:آیا سیستم بازداری رفتاری بر بعد افکار ناخواسته/ افکار خنثیساز اثر دارد؟. ۱۳۱
۴-۴-۳-۱۱) اثر تعاملی سیستم جنگ/ گریز/ بهت و سیستم بازداری رفتاری بر بعد افکار ناخواسته/ افکار خنثی کننده ۱۳۲
۴-۴-۳-۱۲) سئوال پژوهشی ۱۵:آیا سیستم رویآوری رفتاری بر بعد تقارن/ نظم و ترتیب اثر دارد؟. ۱۳۳
۴-۴-۳-۱۳) سئوال پژوهشی ۱۶:آیا سیستم جنگ/ گریز/ بهت بر بعد تقارن/ نظم و ترتیب اثر دارد؟. ۱۳۳
۴-۴-۳-۱۴)آیا سیستم بازداری رفتاری بر بعد تقارن/ نظم و ترتیب اثر دارد؟. ۱۳۴
۴-۴-۴) تأثیر عاطفهی مثبت و عاطفهی منفی بر ابعاد چهارگانهی وسواسی جبری ۱۳۵
۴-۴-۴-۱) سئوال پژوهشی ۱۶:آیا عاطفهی مثبت بر بعد آلودگی/ تمیزی اثر دارد؟. ۱۳۵
۴-۴-۴-۲) فرضیهی پژوهشی ۲: عاطفهی منفی بر بعد آلودگی/ تمیزی اثر مثبت دارد. ۱۳۵
۴-۴-۴-۳) سئوال پژوهشی ۱۷: آیا عاطفهی مثبت بر بعد مسئولیت در برابر صدمه/ چک کردن اثر دارد؟. ۱۳۶
۴-۴-۴-۴) فرضیهی ۳: عاطفهی منفی بر بعد مسئولیت در برابر صدمه/ چک کردن اثر مثبت دارد. ۱۳۶
۴-۴-۴-۵) سئوال پژوهشی ۱۸: آیا عاطفهی مثبت بر بعد افکار ناخواسته/ افکار خنثی کننده اثر دارد؟. ۱۳۷
۴-۴-۴-۶) فرضیهی ۴: عاطفهی منفی بر افکار ناخواسته/ افکار خنثی کننده اثر مثبت دارد. ۱۳۷
۴-۴-۴-۷) سئوال پژوهشی ۱۹: آیا عاطفهی مثبت بر بعد تقارن / نظم و ترتیب اثر دارد؟. ۱۳۸
۴-۴-۴-۸) فرضیهی ۵: عاطفهی منفی بر بعد تقارن / نظم و ترتیب اثر مثبت دارد. ۱۳۸
۴-۴-۵) اثر سیستمهای مغزی رفتاری بر عواطف مثبت و منفی ۱۳۹
۴-۴-۵-۱) فرضیهی ۶: سیستم رویآوری رفتاری برعاطفهی مثبت اثر مستقیم دارد. ۱۳۹
۴-۴-۵-۲) فرضیهی ۷: سیستم بازداری رفتاری برعاطفهی منفی اثر مستقیم دارد. ۱۴۰
۴-۴-۵-۳) فرضیهی ۸: آیا سیستم جنگ/گریز/بهت بر عاطفهی منفی اثر دارد؟. ۱۴۱
۴-۴-۵-۴) سئوال پژوهشی ۲۰:آیا سیستم رویآوری رفتاری بر عاطفهی منفی اثر دارد؟. ۱۴۲
۴-۴-۵-۵)سئوال پژوهشی ۲۱:آیا سیستم بازداری رفتاری بر عاطفهی مثبت اثر دارد؟. ۱۴۳
۴-۴-۵-۶) سئوال پژوهشی ۲۲:آیا سیستم جنگ/ گریز/ بهت بر عاطفهی مثبت اثر دارد؟. ۱۴۳
۴-۴-۶) اثر سیستمهای مغزی رفتاری و عاطفی بر نشانه های وسواسی جبری و ابعاد آن. ۱۴۴
۴-۴-۶-۱) اثر میانجیگرانهی عاطفهی منفی در ارتباط سیستم بازداری رفتاری و نشانه های ابعادی وسواسی جبری ۱۴۴
۴-۴-۶-۲) نقشمیانجیگرانهی خردهمقیاسهایعاطفهی منفیدراثرسیستمبازداریوجنگ/گریز/بهتبرنشانه های وسواس ۱۴۷
۴-۴-۶-۳) مدل ۱۷: نقش میانجیگرانهی عاطفهی منفی در اثر سیستم بازداری بر ابعاد چهارگانهی وسواسی جبری ۱۴۸
۴-۴-۶-۴)مدل ۱۸: نقشمیانجیگرانهیخردهآزمونهایعاطفهیمنفیدر اثرسیستمهایمغزیرفتاریبرابعادچهارگانهیوسواسی. ۱۵۱
۴-۵) خلاصه نتایج ۱۵۲
فصل پنجم(بحث و نتیجه گیری)
۵-۱) بحث و نتیجهگیری ۱۵۴
۵-۲) محدودیتهای پژوهش. ۱۷۵
۵-۳) پیشنهادات پژوهشی ۱۷۶
۵-۴) پیشنهادات کاربردی ۱۷۷
منابع
منابع فارسی ۱۷۸
منابع انگلیسی ۱۸۱
پیوست
الف) فرم بلند فهرست عاطفهی مثبت و منفی(PANAS-X) 208
ب) مقیاس سیستمهای فعالساز و بازداری رفتاری (BAS/BIS) 209
ج) مقیاس ابعادی وسواسی جبری (DOCS) 210
فهرست جداول
جدول ۳-۱) میانگین و انحرافاستاندارد سن گروه نمونه به تفکیک جنسیت .۹۱
جدول ۴-۱) آزمون کالموگروف-اسمیرنوف برای بررسی معناداری توزیع نمرات متغیرهای اصلی پژوهش.۹۷
جدول ۴-۲) میانگین و انحرافاستاندارد عاطفهی مثبت و خردهآزمونهای آن در آزمونPANAS-X 107
جدول ۴-۳) همبستگی عاطفهی مثبت و خردهآزمونهای آن در آ زمونPANAS-X 107
جدول ۴-۴) میانگین و انحرافاستاندارد عاطفهی منفی و خردهآزمونهای آن در آزمونPANAS-X 108
جدول ۴-۵) همبستگی عاطفهی منفی و خردهآزمونهای آن در آ زمونPANAS-X 108
جدول ۴-۶) میانگین و انحرافاستاندارد نشانه های وسواسی جبری و خردهآزمونهای آن.۱۰۹
جدول ۴-۷) همبستگی نشانه های وسواسی جبری و ابعاد چهارگانهی آن ۱۰۹
جدول ۴-۸) ضرایب همبستگی مقیاسهای مورد مطالعه .۱۱۰
جدول ۴-۹) خلاصهی آمارههای خوبی برازش مدلهای ارائه شده برای آزمونهای به کار رفته در پژوهش.۱۱۲
جدول ۴-۱۰) آمارههای خوبی برازش مدلهای اثر سیستمهای مغزی رفتاری بر نشانه های ابعادی وسواسی جبری۱۲۱
جدول ۴-۱۱) آزمون سوبل برای بررسی نقشمیانجیگرانهیسیستمبازداریرفتاریبیناثرسیستمجنگ/گریز/بهت بر وسواس۱۲۲
جدول ۴-۱۲) آمارههای خوبی برازش مدل اثر عواطف بر نشانه های ابعادی وسواسی جبری.۱۲۵
جدول ۴-۱۳) آمارههای خوبی برازش مدلهای اثر سیستمهای مغزی رفتاری بر بعد آلودگی/ تمیزی .۱۲۷
جدول ۴-۱۴) آمارههای خوبی برازش مدلهایاثر سیستمهایمغزیرفتاری بر بعد مسئولیتدر برابرصدمه/چک کردن. ۱۲۹
جدول ۴-۱۵) آمارههای خوبی برازش مدلهای اثر سیستمهای مغزی رفتاری بر افکار ناخواسته/افکار خنثی کننده۱۳۱
جدول ۴-۱۶) آمارههای خوبی برازش مدلهای اثر سیستمهای مغزی رفتاری بر بعد تقارن/نظم و ترتیب .۱۳۴
جدول ۴-۱۷) آمارههای خوبی برازش مدلهای اثر عاطفهی منفی بر ابعاد چهارگانهی وسواسی جبری .۱۳۶
جدول ۴-۱۸) آمارههای خوبی برازش مدلهای اثر سیستمهای مغزی رفتاری بر ابعاد عواطف مثبت و منفی۱۴۰
جدول ۴-۱۹) نتایج نقشمیانجیگرانهی عاطفهی منفی در اثر سیستم بازداری رفتاری بر نشانه های وسواسی جبری۱۴۴
جدول ۴-۲۰) آمارههای خوبی برازش اثر سیستم مغزی رفتاری و عواطف بر نشانه های وسواسی جبری و ابعاد آن ۱۴۶
جدول ۴-۲۱) نتایج نقشمیانجیگرانهی ترس و گناه در اثر سیستمهای مغزی رفتاری برابعاد وسواسی جبری.۱۴۸
جدول ۴-۲۱) نتایج نقشمیانجیگرانهی عاطفهی منفی در اثر سیستم بازداری رفتاری برابعاد وسواسی جبری.۱۴۸
فهرست شکلها
شکل ۱-۱) مدل کروگر (۱۹۹۹) ۵
شکل ۱-۲) مدل سه عاملی اصلاح شدهی واتسون(۱۹۹۹) ۶
شکل ۲-۱) چرخهی معیوب وسواسی جبری ۲۵
شکل ۲-۲) مدل شناختی مبتنی بر ارزیابی۲۸
شکل ۲-۳) دروندادها و بروندادهای مدل فعالساز رفتاری۳۴
شکل ۲-۴) دروندادها و بروندادهای مدل بازداری رفتاری۳۶
شکل ۲-۵) سیستم جنگ/ گریز در نظریهی دوم گری (۱۹۸۲).۳۸
شکل ۲-۶) سیستم جنگ/ گریز/ بهت در مدل سوم گری و مکناتان (۲۰۰۰)۳۹
شکل ۲-۷) کارکرد سیستمهای سهگانه در مدل سوم گری و مکناتان (۲۰۰۰).۳۹
شکل ۲-۸) نقش سیستمهای فعالساز و بازداری رفتاری در تفسیر میزان کنترل بر محرکها۶۳
شکل ۲-۹) میانجیگری سیستمبازداری رفتاری ۶۴
شکل ۴-۱) نمودار جعبهای عاطفهی منفی.۹۷
شکل ۴-۲) نمودار جعبهای عاطفهی مثبت۹۹
شکل ۴-۳) نمودار جعبهای وسواسی جبری. ۱۰۰
شکل ۴-۴) نمودار جعبهای سیستم فعالساز رفتاری۱۰۱
شکل ۴-۵) نمودار جعبهای سیستم بازداری رفتاری.۱۰۲
شکل ۴-۶) نمودار جعبهای سیستم جنگ/ گریز/ بهت.۱۰۳
شکل ۴-۷) رابطه خطی میان عاطفهی منفی و نشانه های وسواسی جبری ۱۰۴
شکل ۴-۸) رابطه خطی میان عاطفهی مثبت و نشانه های وسواسی جبری ۱۰۵
شکل ۴-۸) رابطه خطی میان جنگ/ گریز/ بهت و نشانه های وسواسی جبری ۱۰۶
شکل ۴-۹) مدل اندازه گیری عاطفهی مثبت در آزمون PANAS-X 111
شکل ۴-۱۰) مدل اندازه گیری عاطفهی منفی در آزمون PANAS-X 113
شکل ۴-۱۱) مدل اندازه گیری دو عاملی عاطفهی مثبت و منفی در آزمون PANAS-X .114
شکل ۴-۱۲) مدل اندازه گیری سه عاملی سیستمهای مغزی رفتاری.۱۱۶
شکل ۴-۱۳) مدل اندازه گیری سه چهار عاملی آزمون ابعادی وسواسی جبری.۱۱۶
شکل ۴-۱۴) مدل نظری اول. اثر سیستم فعالساز رفتاری بر نشانه های ابعادی وسواسی جبری۱۱۹
شکل ۴-۱۵) مدل نظری دوم. اثر سیستم بازداری رفتاری بر نشانه های ابعادی وسواسی جبری.۱۲۰
شکل ۴-۱۶) مدل نظری سوم. اثر سیستم جنگ/گریز/بهت بر نشانه های ابعادی وسواسی جبری.۱۲۱
شکل ۴-۱۷) مدل نظری چهارم.اثر سیستم جنگ/گریز/بهت و بازداری رفتاری بر نشانه های ابعادی وسواسی جبری. ۱۲۳
شکل ۴-۱۸) مدل نظری پنجم. اثر عاطفهی مثبت بر نشانه های وسواسی جبری۱۲۴
شکل ۴-۱۸) مدل نظری ششم. اثر عاطفهی منفی بر نشانه های وسواسی جبری۱۲۵
شکل ۴-۱۵) مدل نظری هفتم اثر سیستم بازداری رفتاری بر بعد آلودگی/ تمیزی .۱۲۶
شکل ۴-۱۶) مدل نظری هشتم. اثر سیستم جنگ/گریز/بهت بر بعد آلودگی/ تمیزی۱۲۷
شکل ۴-۱۷) مدل نظری نهم. اثر سیستم بازداری رفتاری بر مسئولیت در برابر صدمه/ چک کردن.۱۲۸
شکل ۴-۱۸) مدل نظری دهم. اثر سیستم جنگ/گریز/بهت بر مسئولیت در برابر صدمه/ چک کردن۱۲۹
شکل ۴-۱۹) مدل نظری یازدهم. اثر سیستم جنگ/گریز/بهت بر بعد افکار ناخواسته/ افکار خنثی کننده ۱۳۰
شکل ۴-۲۰) مدل نظری دوازدهم. اثر سیستم بازداری رفتاری بر بعد افکار ناخواسته/ افکار خنثی کننده .۱۳۱
شکل ۴-۲۱) مدل نظری سیزدهم. اثر سیستم بازداری رفتاری و جنگ/گریز/بهت بر افکار ناخواسته/ افکار خنثی کننده۱۳۲
شکل ۴-۲۲) مدل نظری چهاردهم. اثر سیستم جنگ/گریز/بهت بر بعد تقارن/نظم و ترتیب.۱۳۳
شکل ۴-۲۳) مدل نظری پانزدهم. اثر سیستم بازداری رفتاری بر بعد تقارن/نظم و ترتیب.۱۳۴
شکل ۴-۲۴) مدل نظری شانزدهم. اثر عاطفهی منفی بر بعد آلودگی/ تمیزی.۱۳۵
شکل ۴-۲۵) مدل نظری هفدهم. اثر عاطفهی منفی بر مسئولیت در برابر صدمه/ چک کردن.۱۳۷
شکل ۴-۲۶) مدل نظری هجدهم. اثر عاطفهی منفی بر بعد افکار ناخواسته/ افکار خنثی کننده۱۳۸
شکل ۴-۲۷) مدل نظری نوزدهم. اثر عاطفهی منفی بر بعد تقارن/نظم و ترتیب۱۳۹
شکل ۴-۲۸) مدل نظری بیستم. اثرسیستم فعالساز رفتاری بر عاطفهی مثبت۱۳۹
شکل ۴-۲۹) مدل نظری بیست و یکم. اثرسیستم بازداری رفتاری بر عاطفهی منفی۱۴۱
شکل ۴-۳۰) مدل نظری بیست و دوم. اثر سیستم جنگ/گریز/بهت بر عاطفهی منفی.۱۴۱
شکل ۴-۳۱) مدل نظری بیست و سوم. اثر سیستم فعالساز رفتاری بر عاطفهی منفی۱۴۲
شکل ۴-۳۲) مدل نظری بیست و چهارم. اثرسیستم بازداری رفتاری بر عاطفهی مثبت.۱۴۳
شکل ۴-۳۳) مدل نظری بیست و پنجم. اثر سیستم جنگ/گریز/بهت بر عاطفهی مثبت۱۴۳
شکل ۴-۳۴) مدل نظری بیستوششم. اثر میانجیگرانهی عاطفهی منفیدر ارتباط سیستمهای مغزی رفتاری و و سواس۱۴۵
مطلب دیگر :
شکل ۴-۳۵) مدل نظری بیستوهفتم. اثر میانجیگرانهی خردهمقیاسهای عاطفهمنفیدر اثر سیستمهایمغزیرفتاریووسواس۱۴۷
شکل ۴-۳۶) مدل نظری بیستوهشتم. اثر میانجیگرانهی عاطفهمنفیدر اثر سیستمهایمغزیرفتاری بر ابعاد سواسی جبری ۱۵۰
شکل ۴-۳۷)مدل نظری بیستونهم. اثر میانجیگرانهی خردهآزمونهای عاطفهمنفیدراثرسیستمهایمغزیرفتاری بر ابعاد سواس۱۵۰
فصل اول
کلیات پژوهش
۱-۱-مقدمه
اختلال وسواسی جبری اختلالی ناتوان کننده است که بخش عمدهای از زندگی خانوادگی و شغلی فرد را درگیر ساخته و اثرات منفی بسیاری را بر فرد و اطرافیان بیمار تحمیل می کند.
ماهیت اصلی این اختلال وجود افکار نفوذگر و ناخوشایندی است که موجب افزایش اضطراب، آشفتگی و یا احساس گناه میشود. این افکار به تنهایی یا به همراه اعمالی آشکار یا ذهنی برای کاهش یا حذف اضطراب و ناراحتی فرد را در چرخهی معیوبی از تشریفات زمانبر درگیر میسازد. اختلال وسواسی جبری همایندی بالایی با بسیاری از اختلالات دارد. نصف تا سه چهارم این بیماران حداقل یک اختلال همزمان دیگر هم نشان میدهند (آنتونی[۱]، داونی[۲] و سوینسون[۳]، ۱۹۹۸ به نقل از کلارک[۴] و بک[۵]، ۲۰۱۰) افسردگی اساسی یکی از اختلالاتی است که همایندی بسیار زیادی با اختلال وسواسی جبری دارد (براون[۶]، کمپبل[۷]، لهمن[۸]، کریشام[۹] و مانسیل[۱۰]، ۲۰۰۱؛ کرینو[۱۱] و آندرو[۱۲]، ۱۹۹۶، به نقل از کلارک و بک، ۲۰۱۰) وجود افسردگی با وخیمتر شدن نشانههای وسواسی جبری در ارتباط است (کلارک، ۲۰۰۲ به نقل از کلارک و بک، ۲۰۱۰) . در واقع تنها کمتر از %۱۵ بیماران مبتلا به اختلال وسواسی جبری اختلال دیگری را به طور همزمان تجربه نمی کنند (براون و همکاران، ۲۰۰۱ به نقل از کلارک و بک، ۲۰۱۰). واضح است که شناخت علل و ریشه های اختلال مهمترین گام در تدارک و اجرای راهبردهای درمانی است.
یکی از مسائل چالش برانگیز و پر اهمیت در مورد این بیماری جایگاه و نقش ترس و اضطراب است که به ویژه طی دو دههی اخیر موضوع کارهای پژوهشی بسیاری بوده است. اهمیت مطالعه این دو هیجان به دلیل درگیر ساختن نواحی خاصی از مغز بیمار است که به تبع سیستم مداخلهای و درمان دارویی متفاوتی را میطلبد. اگر چه مطالعههای زیادی نقش بارز اضطراب را در این اختلال نشان می دهند اما از سوی درمانگران آشکارا وجود ترس را در این اختلال، به ویژه در انواعی مانند ترس از آلودگی و یا چک کردن، مشاهده شده است، مطالعاتی نیز نقش ترس تأیید کردهاند. با این حال هنوز نمیتوان در مورد جایگاه، شیوه و میزان اثر اضطراب و ترس اظهارنظری دقیق ارائه کرد. مطالعات دهههای اخیر صاحبنظرانی مانند کروگر[۱۳] (۱۹۹۹) و واتسون[۱۴] (۲۰۰۹) اگر چه نتوانسته جایگاه قطعی اختلال وسواس جبری را در گروه اختلالات اضطرابی یا ترس مشخص سازد اما مسیر روشنی را پیش روی مطالعات آتی پژوهشگران گشوده است . برای مثال بررسی ادبیات پژوهشی و نیز فعالیتهای این پژوهشگران نشان میدهد که علیرغم ناهمگن بودن اختلال وسواسی جبری تلاشی برای یافتن جایگاه اختلال در زیرگروههای آن صورت نگرفته است به عبارتی آیا ممکن است که ترس در یک یا چند زیرگروه وسواس نقش بیشتری داشته باشد و اضطراب در موارد دیگری اثرگذارتر باشد؛ به عبارتی آیا دلیلی برای تفکیک این زیرگروهها از نظر پاسخ دارویی و راهبردهای رواندرمانی وجود دارد؟
رویکرد ابعادی[۱۵] و بررسی نشانه های اختلالات به صورت نمراتی بر روی یک پیوستار که از نشانه های خفیف تا نشانه های عمیق گسترده شده است، می پردازد. این رویکرد در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته و سودمندی آن نسبت به رویکرد طبقهای[۱۶] تأیید شده است. رویکرد ابعادی به بررسی نشانه های اختلالات در گروههایی که نشانهها را در سطح غیربالینی دارا هستند می پردازد. این رویکرد می تواند با بررسی اختلال وسواسی جبری در گروههای غیربیمار مسیری متفاوت را برای پاسخ به چالش مورد اشاره در پیش بگیرد. به همین دلیل در این پژوهش از رویکرد ابعادی برای بررسی نشانه های وسواسی جبری استفاده شده است.
از سوی دیگر اهمیت نقش ویژگیهای شخصیتی و خلق و خو در ابتلا به اختلالات مختلف موجب شده است که مطالعات گوناگونی به بررسی ویژگیهای شخصیتی مرتبط با وسواس فکری عملی بپردازند. اگر چه روانشناسان مکتب روانپویایی، اختلال شخصیت وسواسی یا ویژگیهای شخصیت وسواسی را شرایط پیشمرضی اختلال وسواس فکری عملی معرفی میکنند اما مطالعه عملی چندی این ارتباط را زیر سئوال بردهاند. این ایده توسط پژوهشگرانی در دوره جدید مطالعات شخصیت نیز تأیید گردیده است. برای مثال سامرفلد[۱۷]، هیوت[۱۸] و اسواینسون[۱۹] (۱۹۹۸) به این نتیجه رسیدند که ویژگیهای شخصیتی وسواسی جبری در اختلال وسواسی جبری بسیار کمتر از چیزی است که قبلاً تصور میشد و اختلال شخصیت اجتنابی عملاً در مبتلایان به اختلال وسواسی جبری بسیار بیشتر از اختلال شخصیت وسواسی دیده میشود. با این وصف آنها نتیجهگیری کردند که ابعاد شخصیتی آسیب/ اجتناب یا اضطراب صفتی، که با سازههای تکانشی خاصی مانند مسئولیتپذیری و تردید در ارتباط هستند، و نیز کمالگرایی ممکن است رابطه خاصی با اختلال وسواسی جبری داشته باشند. به همین دلیل به نظر میرسد بررسی پژوهشهای گستردهتر و عمیقتر در این حوزه مهم آسیبشناختی از الزام خاصی برخوردار باشد.