در مورد رابطه ویژگی های شخصیتی والدین، سبک­های والدگری با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی شهرستان رامیان

۱-۴-۱- اهداف کلی. ۸

۱-۴-۲- اهداف جزیی. ۹

۱-۵- فرضیه های پژوهش. ۹

۱-۶- تعریف متغیرهای پژوهش. ۱۰

۱-۶-۱- تعاریف نظری. ۱۰

۱-۶-۲- تعاریف عملیاتی ۱۱

فصل دوم ادبیات و پیشینه پژوهش     

۲-۱- مقدمه ۱۳

۲-۲- تعریف شخصیت‌ ۱۴

۲-۳- مکاتب روان شناسی شخصیت. ۱۷

۲-۴- اهمیت شناخت و ارزیابی شخصیت. ۲۶

۲-۵- مفهوم تیپ شخصیتی ۲۶

۲-۶- تعریف سبک­های فرزندپروری‌ ۲۷

۲-۷- نظریه­ های موجود در تربیت کودک. ۲۷

۲-۸- نگرش­های فرزند پروری‌. ۳۸

۲-۹- اقتدار و نفوذ والدین در خانواده و فواید آن‌ ۳۹

۲-۹-۱- مزایای فرزندپروری مقتدرانه. ۴۰

۲-۹-۲- فرزندپروری مقتدرانه و شایستگی فرزندان. ۴۲

۲-۱۰- طبقه اجتماعی و سبک­های فرزندپروری. ۴۳

۲-۱۱- فرهنگ و فرزند پروری‌ ۴۴

۲-۱۲- جنسیت و فرزندپروری (پیشینه تجربی). ۴۵

۲-۱۳- تفاوت جنسیتی در والدگری‌. ۴۵

۲-۱۴- سن والدین و کیفیت فرزندپروری‌. ۴۷

۲-۱۵- فرزندپروری در اسلام ۴۷

۲-۱۶- تعریف خلق و خو‌. ۴۸

۲-۱۶-۱- مدل­های خلق و خو. ۵۱

۲-۱۶-۲- عوامل مؤثر در خلق و خو ۵۴

۲-۱۶-۳- خلق و خو و فرزند پروری‌ ۵۵

۲-۱۷- پیشینه پژوهش. ۵۶

۲-۱۷-۱- در داخل کشور ۵۶

۲-۱۷-۲- خارج از کشور ۶۱

فصل سوم: روش پژوهش

۳-۱- مقدمه ۶۴

۳-۲- روش پژوهش ۶۴

۳-۲-۱- جامعه آماری. ۶۴

۳-۲-۲- حجم نمونه و روش نمونه‌گیری. ۶۴

۳-۲-۳- روش گردآوری داده‌ها. ۶۵

الف- پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت نئو ۶۵

ب- پرسشنامه والدگری الاباما ۶۷

ج- پرسشنامه خلق وخو و منش کلونینگر. ۶۷

۳-۲-۴- روش تجزیه و تحلیل داده­ ها. ۶۸

فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ­های آماری

۴-۱- یافته های توصیفی ۷۰

۴-۲- یافته­ های استنباطی ۷۶

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

۵-۱- نتیجه گیری‌ ۸۴

۵-۲- محدودیت های پژوهش‌. ۸۷

۵-۳- پیشنهادها‌. ۸۸

منابع ۸۹

الف) منابع فارسی ۸۹

ب) منابع لاتین. ۹۲

ضمائم ۹۴

چکیده انگلیسی. ۱۰۲

فهرست جداول

عنوان                                                                                                   صفحه

جدول ۲-۱- مدل خلق و خوی توماس و چس ۵۱

جدول ۲-۲- مدل خلق و خوی ماری روتبارت ۵۳

جدول ۴-۱- میانگین و انحراف استاندارد واریانس و کم ترین و بیشترین نمره در تیپ های شخصیتی ۷۰

جدول ۴-۲- میانگین وانحراف استاندارد‌، واریانس‌، کم ترین و بیشترین نمره در سبک های والدگری. ۷۱

جدول ۴-۳- میانگین و انحراف استاندارد‌، واریانس‌، کمترین و بیشترین نمره در خلق و خو ۷۱

جدول ۴-۴- میانگین و انحراف استاندارد‌، واریانس‌، کم ترین و بیشترین نمره در متغیر جنسیت. ۷۲

جدول ۴-۵- میانگین وانحراف استاندارد‌، واریانس‌،کمترین نمره و بیشترین نمره در متغیر تحصیلات ۷۲

جدول ۴-۶- میانگین و انحراف استاندارد‌، واریانس‌، کمترین نمره و بیشترین نمره در خرده مقیاسهای والدگری‌. ۷۳

جدول ۴-۷- میانگین و انحراف استاندارد‌، واریانس‌، کم ترین نمره و بیشترین نمره در خرده مقیاسهای تیپ های شخصیتی‌ ۷۴

جدول ۴-۸- میانگین و انحراف استاندارد‌، واریانس‌، کمترین نمره و بیشترین نمره خرده مقیاس های خلق و خو‌. ۷۵

جدول ۴-۹- همبستگی پیرسون در خرده مقیاس والدگری مثبت با خلق و خو. ۷۶

جدول ۴-۱۰- همبستگی پیرسون در خرده مقیاس تنبیه بدنی با خلق خو‌ ۷۶

جدول ۴-۱۱- همبستگی پیرسون در خرده مقیاس مشارکت پدر با خلق و خو‌ ۷۷

جدول ۴-۱۲- همبستگی پیرسون در خرده مقیاس اطلاع با خلق و خو‌. ۷۷

جدول ۴-۱۳- همبستگی پیرسون در خرده مقیاس اقتدار با خلق و خو‌. ۷۸

جدول ۴-۱۴- همبستگی پیرسون در خرده مقیاس نظارت ضعیف با خلق و خو. ۷۹

جدول ۴-۱۵- همبستگی پیرسون در خرده مقیاس روان آزرده گرایی با خلق خو‌ ۷۹

جدول ۴-۱۶- همبستگی پیرسون در خرده مقیاس برون گرایی با خلق و خو‌ ۸۰

جدول ۴-۱۷- همبستگی پیرسون در خرده مقیاس گشودگی با خلق و خو‌ ۸۱

جدول ۴-۱۸- همبستگی پیرسون در خرده مقیاس موافق بودن با خلق و خو‌. ۸۱

جدول ۴-۱۹- همبستگی پیرسون در خرده مقیاس با وجدان بودن با خلق و خو‌. ۸۲

چکیده

در این پژوهش رابطه­ بین ویژگی­های شخصیتی والدین و سبک­های والدگری با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی بررسی شده است. روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه­ آماری این تحقیق شامل تمام کودکان پیش دبستانی شهرستان رامیان بودند که از میان آنها ۲۵۰ نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه­ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده­ ها از پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت نئو، والدگری آلاباما و خلق و خو و منش کلونینگر استفاده شده است. سپس داده های بدست آمده با بهره گرفتن از روش آماری ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شد. یافته های پژوهش حاضر مبین این است که تمامی فرضیه های تحقیق تأیید شده ­اند و بین ویژگی­های شخصیتی والدین با خلق و خوی کودکان و همچنین سبک­های والدگری با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی رابطه معناداری وجود دارد.

واژه­های کلیدی: ویژگی­های شخصیتی، سبک­های والدگری، خلق و خو

فصل اول

کلیات پژوهش

۱-۱- مقدمه

برای توصیف کودکان از عباراتی مانند لجباز، خجالتی، آسا نگیر، سخت گیر و. استفاده می شود. این طبقه بندی های تصادفی به ویژگی های خلق و خویی اشاره دارد. صفاتی که در موقعیت­های متفاوت ارتباط کودکان با دیگران بروز می کند. هر کودک مشخصات منحصر به فردی دارد. در صورت آگاهی داشتن از مشخصات و تفاوت های او نسبت  به دیگر کودکان و احتمالا والدینش،   می­توان از آ نها برای ارتباط  ساده تر و راحت تر استفاده کرد. خلق و خو مجموع های از خصلت های ذاتی است که کودک را با دنیا ارتباط می دهد و نقشی اساسی و بنیادی در تکامل شخصیت منحصر به فرد کودک دارد. این خصلت ها همچنین چگونگی تعامل کودک با دنیای اطرافش را تعیین می کند. خلق و خو صفاتی پاینده هستند که هیچ وقت صرفاً خوب یا بد نیستند و با توجه به چگونگی بازخورد آنها از محیط کودک آ نها را به صورت خوب یا بد طبقه بندی می کند. (‌ویلیام و همکاران‌، ۲۰۰۲)‌. شو چن ین و شوفنگ چن (۲۰۰۲‌)  ضمن تحقیقی نشان دادند که خلق و خوی کودک عامل مهمی است که بر مشکلات رفتاری و سازگاری مثبت آن ها در سال های اولیه کودک اثر شدیدی دارد. و اینکه خلق و خوی کودک از عوامل متعددی تاثیر می پذیرد که شخصیت والدین یکی از این عوامل می باشد (‌شهریاری، ۱۳۸۴‌)‌. شخصیت افراد خانواده به ویژه والدین از جمله عناصر مداخله کننده در روابط بین شخصی است. شخصیت، یک سازه ی کلی است که از مجموعه ویژگی­های فردی تشکیل     می­گردد و به سه عامل تفکر، عواطف و رفتارهای بیرونی قابل مشاهده که در تعامل با عناصر محیط ایفای نقش می نماید، اشاره دارد  یکی از مهمترین عوامل محیطی، خانواده است که بعد کارکردی آن در مطالعه های مختلف مورد تامل قرار گرفته است. والدین با رفتارهای خود، آفریننده­ی موقعیت هایی هستند که رفتارهای خاص را در فرزندان برمی انگیزند و یا سرمشق هایی را برای الگوسازی در اختیار آن ها قرار داده و یا به تشویق دسته ی خاصی از رفتارها می پردازند ‌. (جان ویلی و سون، ۲۰۰۵‌)‌. نتایج اغلب تحقیقات حکایت از تاثیر معنادار سبک های والد گری بر عملکرد فرزندان دارد (‌گیکس و سف‌، ۱۹۹۰؛ دارلینگ و استنبرگ‌، ۱۹۹۴؛ جیکوب‌، ۱۹۸۷)‌. به اعتقاد دارلینگ و استنبرگ (۱۹۹۳) سبک های والدگری منظومه ای از نگرش ها در مورد کودک‌، نحوه برقراری ارتباط با کودک‌، روش نگهداری کودک و جو عاطفی حاکم بر فضای رفتاری والدین است‌. مطالعات صورت گرفته در خصوص سبک والدگری متمرکز بر سه محور اساسی می باشند‌. محور اول شامل تحقیقاتی است که به روابط عاطفی فرزند و والدین پرداخته اند‌، محور دوم مطالعاتی هستند که به مبحث رفتار والدین اشاره دارند و نهایتا محور سوم بر نظام نگرشی والدین مبتنی می باشند (‌کلاین و وایت‌، ۱۹۹۶)‌.

۱-۲- بیان مسئله

ﺧﻠﻖ و ﺧﻮ اﺻﻄﻼﺣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮای ﺑﻴﺎن ﺗﻔﺎوت ﻫﺎی ﻓﺮدی در ﻣﻬﺎرتﻫﺎ و ﻋـﺎدات ادراﻛـﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ رود و ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﻨﻈﻴﻢ آن، ﻋﻤﺪﺗﺎً در آمیگدال، ﻫﻴﭙﻮﺗﺎﻻﻣﻮس، اﺳـﺘﺮﻳﺎﺗﻮم و ﺑﺨـﺶ ﻫـﺎی دﻳﮕﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻟﻴﻤﺒﻴﻚ ﻗﺮار دارد. در ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ دﻳﮕﺮ، ﺧﻠﻖ و ﺧﻮ ﺑـﻪ اوﻟـﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات و اﻳﺠﺎد اوﻟﻴﻦ ﺗﻨﻮع در واﻛﻨﺶ­ﻫﺎی ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ اﺷﺎره دارد. اﺑﻌـﺎد اﺻـﻠﻲ ﺧﻠـﻖ و ﺧـﻮ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮای ﺳﻨﺠﺶ آن ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ اﺳﺖ. ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺛﺒﺎت ﺑﺴﻴﺎری از وﻳﮋﮔﻲ­ﻫﺎی ﺧﻠﻖ و ﺧﻮﻳﻲ و آﺛﺎر ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ژﻧﺘﻴﻜﻲ و ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻫﻤﻮاره در ﭘﮋوﻫﺶ ﻫـﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼﻻت رواﻧﭙﺰﺷـﻜﻲ دوران ﻛـﻮدﻛﻲ ﻣـﻮرد ﺗﺄﻛﻴـﺪ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ (‌کلونینگر، ۱۹۹۴؛ رتیو و مک کی، ۲۰۰۵؛ نقل علی اکبری دهکردی و همکاران، ۱۳۹۱).

انسان از بدو تولد و حتی قبل از آن مراحل مختلفی را پشت سر می‌گذارد و در هر مرحله با مشکلات و مصائب و مسلماً لذت‌هائی روبه‌رو می‌گردد. کودکان در بدو تولد مانند کاغذ سفیدی هستند که هنوز چیزی بر روی آن نوشته نشده است هر آنچه که ما بر روی آنها بنویسیم، در آینده همان را خواهیم خواند. مؤثرترین دوره در شکل‌گیری شخصیت انسان، سال‌های اولیه عمر اوست و بزرگ‌ترین معلمان او در این دوره والدین می‌باشند. شخصیتِ اجتماعی و فرهنگیِ فرزندان توسط، خانواده، مدرسه، رسانه ها و محیط های اجتماعی دیگر ساخته می شود. یعنی، قاعدتا شکل، فرم و محتویِ هر کدام از این منابع، نسبتا مشابه شکل، فرم و محتویِ شخصیتِ روانی، اجتماعی و هویت فرهنگی جوانان خواهد بود، اما مشخصا این منابع بطور یکسان عمل نکرده و تاثیر یکسانی بر روی افراد جامعه ندارند (زندی، ۱۳۸۵).

در بعضی از افراد، خانواده و در افراد دیگر، مدرسه و در تعدادی دیگر، ممکن است رسانه ها بیشترین تاثیر را داشته باشند. اما، همانطوری که تحقیقات نشان می دهند، بیشترین تأثیر در روند جامعه پذیری و فرهنگ پذیری انسان، در نتیجه، شخصیت روانی و فرهنگی او تا قبل از ۶ سالگی پایه ریزی می شود و این زمان را انسان بیشتر در خانواده می گذراند (تجلی و لطفیان، ۱۳۸۷‌).

شخصیت افراد خانواده به ویژه والدین از جمله عناصر مداخله کننده در روابط بین شخصی است.  شخصیت، یک سازه ی کلی است که از مجموعه ویژگی های فردی تشکیل می گردد و به سه عامل تفکر، عواطف و رفتارهای بیرونی قابل مشاهده که در تعامل با عناصر محیط ایفای نقش می نماید، اشاره دارد. یکی از مهمترین عوامل محیطی، خانواده است که بعد کارکردی آن در مطالعه های مختلف مورد تامل قرار گرفته است. والدین با رفتارهای خود، آفریننده‏ی موقعیت هایی هستند که رفتارهای خاص را در فرزندان برمی انگیزند و یا سرمشق هایی را برای الگوسازی در اختیار آن ها قرار داده و یا به تشویق دسته ی خاصی از رفتارها می پردازند (پروین و سروان، ۲۰۰۵).

در مواقعی که خانواده بتواند با روابط آموزشی صحیح، فرزند را به سمت خود جذب کند، تاثیر نیروهای دیگر حتی در صورتی که مخالف با فرهنگ رایج خانواده باشند، به حداقل خواهد رسید، و در صورت موافقت نیز تشدید خواهد شد. در صورتیکه خانواده با روابط ناصحیح خود نقش دافعه را نسبت به فرزند داشته باشد، طبیعتا، منابعِ دیگر که رابطه ای بهتر و آموزشی تر از خانواده ایجاد کنند، می توانند بر روی چگونگی شخصیتِ روانی، اجتماعی و فرهنگی فرزندان اثر بسزایی داشته باشند (کوروش نیا و

مطلب دیگر :

پایان نامه آماده -

 لطفیان، ۱۳۸۶). از منظری دیگر، در صورتیکه رابطه خانواده، رابطه ای بر اساس دمکراسی و آزادی باشد، اولا؛ فرزند بیشتر به سمت خانواده تمایل نشان خواهد داد و ثانیا؛ جنبه اجتماعی شدن او بیشتر تقویت شده و وی نقش فعال تری را در جامعه ایفا می کند. در غیر اینصورت غالبا دیده شده که فرد منزوی بوده و با محیط اطراف خود منفعلانه بر خورد خواهد کرد. رابطه والدین اعم از آموزشی یا غیرآموزشی با فرزندان، رابطه ای یکسان و بر طبق یک الگو و مدل خاصی نیست (جلالی مقدم، ۱۳۸۶).

بر اساس تحقیقی در فرانسه، این مدل ها در ارتباط با طبقه اجتماعی خانواده ها می باشند (ژیفو لوواسور، ۱۹۹۵). به گفته کاستلان یک مدل فرزند پروری در همه خانواده ها وجود ندارد. بلکه به تعداد خانواده ها، تعداد روش های فرزند پروری وجود دارد. با توجه به اینکه والدین تشکیل دهنده اصلی و اولیه هر کانون خانواده هستند، نوع نگاه آنها نسبت به فرزند یا جایگاه فرزند در خانواده، شکل رابطه آنها را با فرزندان مشخص و هدایت می کند. طبیعتا، فرزندان نیز نسبت به کنش­های والدین، واکنش نشان می دهند. این واکنش ها در طی گذر زمان در شکل شخصیت آنان انعکاس می­یابد. یعنی حرکت اصلی و اولیه توسط والدین آغاز و به اجرا گذاشته می شود. حرکت والدین تحت تاثیر جهان بینی یا سرمایه های فرهنگی آنان می باشد.در مورد فعالیت اجتماعی کردن کودکان، مدل های متفاوتی وجود دارد (زارع و سامانی، ۱۳۸۷).

بامریند (‌۱۹۹۱‌) با انجام پژوهشی درباره ۱۵۰ کودک ۴ ساله، که در دوره آمادگی پیش دبستانی ثبت نام کرده بودند، والدین آنها را به سه گروه مختلف به شرح زیر تقسیم می کند: گروه اول، والدینی هستند که فرزندان خود را مجبور به اطاعت کورکورانه می کنند. این گروه، فرزندان خود را محدود کرده، اختیار و آزادی کمتری به آنها می دهند و معتقدند که رفتار کودکان بایستی زیر نظر آنان باشد. در نتیجه، ضوابط رفتاری آنها انعطاف پذیر نبوده و یک جانبه است، و گاهی اوقات برای اجرای همان ضوابط رفتاری، کودکان را تنبیه می کنند. گروه دوم، والدینی هستند که با فرزندان خود با اقتدار رفتار کرده، ولی بر عکس گروه اول معتقد به انعطاف پذیری در رفتارند. به فرزندان خود فرصت  می­ دهند تا در صورت لزوم اعتراض کنند و تربیت خاصی را با دلیل به آنها تفهیم می کنند. گروه سوم، والدینی هستند که نسبت به رفتار فرزندان تحمل پذیرند و در برابر اعمال خلاف، چشم پوشی می کنند. این والدین، معیارهای مشخصی را جهت رفتار کودکان در نظر می گیرند و سایر رفتار آنان را با دیده اغماض می نگرند، جز رفتارهائی که باعث صدمه و آسیب بدنی به آنها می شود (صادقی و همکاران، ۱۳۸۸).

با توجه به موارد فوق و اهمیت بررسی رابطه متغیرهای گوناگون موثر در شکل گیری خلق و خوی کودکان که ویژگی شخصیتی آنان را در آینده شکل خواهد داد، کودکانی که آینده سازان هر کشوری  بوده و بار مسولیت های فردی و اجتماعی را بر دوش خواهند کشید، نیاز به کشف روابطی که موفقیت و یا عدم آن را در آنها رقم خواهد زد، مهم می نماید. از این رو، پژوهش حاضر در پی پاسخ گویی به این سوال است که آیا بین ویژگی های شخصیتی والدین و سبک های والدگری با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی رابطه وجود دارد؟

۱-۳- اهمیت و ضرورت پژوهش‌

خانواده یک نظام اجتماعی و از ارکان جامعه را به نوعی کوچکترین سلول اجتماعی می باشد که از مناسبات قانونی و شرعی بین زن و شوهر تشکیل می گردد و وظیفه والدین مراقبت از فرزندان و تربیت آنها، برقراری ارتباطات سالم اعضای خانواده با هم و کمک به استقلال کودکان می باشد. (فرهادی، ۱۳۸۴)خلق و خو اصطلاحی است که برای بیان تفاوت های فردی در مهار تها و عادات ادراکی به کار می رود و مراکز تنظیم آن، عمدتاً در آمیگدال، هیپوتالاموس، استریاتوم و بخش های، دیگر سیستم لیمبیک قرار دارد‌ (کلونینگر، ۱۹۹۴‌). در تعریفی دیگر، خلق و خو به اولین تغییرات و ایجاد اولین تنوع در واکنش های هیجانی اشاره دارد. ابعاد اصلی خلق و خو و مناسب ترین وسیله برای سنجش آن همچنان مورد بحث است. با این وجود ثبات بسیاری از ویژگی های خلق و خویی و آثار نیرومند عوامل ژنتیکی و محیطی همواره در پژوهش های مربوط به اختلالات روانپزشکی دوران کودکی مورد تأکید قرار گرفته است (رتیو و مک کی‌، ۲۰۰۵‌). درحالیکه برخی پژوهشگران بر محیط (کیریوس و پرایر‌، ۱۹۹۰‌) استرس موجود در محیط زندگی(لوویس و اولسون‌، ۲۰۱۱‌) واکنش و رفتار مادران (‌ایزنبرگ و فیبس‌، ۱۹۹۴‌)  جنسیت، طبقه اجتماعی، عوامل فرهنگی و عوامل‌، اخلاقی (پرایر، ۱۹۹۲)  را در بروز خلق و خو مؤثر می دانند، برخی هم به نقش عواملی همچون وزن در هنگام تولد(شریدر و توبی‌، ۱۹۸۹‌) و عوامل ژنتیکی (‌پلایمن و رووه‌، ۱۹۷۷‌)  تا ۶۰ درصد (ورویج، زیش، مدلند، گوردون، بنیامین، نیهالت و همکاران، ۲۰۱۰)  اشاره می­ کنند.

در هر حال خلق و خو، چه ارثی باشد و چه در اثر عوامل محیطی ایجاد شده باشد، می ­تواند بر سازگاری اجتماعی (‌مابلی و پالیس، ۱۹۹۱‌)  ایجاد رفتار پرخاشگرانه (‌اشمک و پاستکا‌، ۱۹۹۱‌) و حتی مسائل شناختی(‌ساکیمورا، دانگ، بالارد و هنسن، ۲۰۰۸؛ بوستروم‌، بروبرگ و هوانگ ۲۰۱۰‌) تأثیر بگذارد‌. در پژوهش های مختلف به رابطه و اهمیت رابطه شخصیت والدین و والدگری اشاره شده‌ است. رجبی دماوندی و همکاران (۱۳۸۸)، پژوهشی با عنوان  رابطه ویژگی های شخصیتی و راهبردهای مقابله ای در والدین کودکان با اختلال های گستره اوتیسم انجام دادند. نتایج پژوهش آنان نشان داد بین ویژگی های شخصیتی ثبات هیجانی، مسئولیت پذیری وخستگی ناپذیری با راهبردهای مسئله محور و نیز بین ویژگی شخصیتی جامعه پذیری با راهبردهای هیجان محور در مادران رابطه معنادار وجود دارد. بین راهبردهای رویارویی پدران و مادران کودکان با اختلال های گستره درخودماندگی تفاوت معنادار وجود ندارد. بین ویژگی های شخصیتی جامعه پذیری، تفکر ابتکاری و خستگی ناپذیری در پدران و مادران کودکان با اختلال های گستره درخودماندگی تفاوت معنادار وجود دارد. همچنین این پژوهش ضرورت بررسی ویژگی های شخصیتی و راهبردهای رویارویی والدین کودکان با اختلال گستره اوتیسم و نیز اهمیت آنها را برای شناخت هرچه بیشتر والدین و تدوین برنامه های درمانی مناسب مطرح می کند.

روستا و سامانی(۱۳۸۹)، در مطالعه ای با عنوان رابطه ابعاد والدگری و خودگسستگی به این نتیجه رسیدند که سبک والدگری والدین عامل موثر در تعیین میزان احساس خودگسستگی نوجوانان از ایده آل ها و بایسته ها می باشد. این محققان در مطالعه خود نشان دادند که والدگری مثبت، مشارکت پدر و فهم مشترک میان اعضای خانواده موجب کاهش احساس خودگسستگی در نوجوانان می گردد و از طرف دیگر تنبیه بدنی، نظارت ضعیف و اعمال اقتدار باعث افزایش خودگسستگی نزد نوجوانان  می­شود‌. خصوصیات شخصیتی در حقیقت به عنوان محرکهای خلق وخو برای دستیابی به هدف تلقی می­شوند‌. به این معنی که این خصوصیات انسان را مستعد رفتارهای مختلف در موقعیت های خاص می­نماید (کالگوری، ۲۰۰۰). نتایج این پژوهش می تواند برای والدین‌،مربیان و. که مسئول تعلیم و تربیت کودکان هستند الهام بخش باشد و به احساسات و نیازهای کودکان توجه نمود ودرزمینه کمک به والدین برای اشنا شدن با سبکهای والدگری مناسب برای داشتن فرزندانی با خلق و خوی مناسب گام مفید بردارد‌،علاوه بر این نتایج این تحقیقات میتواند راه گشایی باشد برای پژوهشگران و دانشجویان روانشناسی که در این زمینه به تحقیق خواهند پرداخت‌.

۱-۴- اهداف پژوهش‌

۱-۴-۱- اهداف کلی

۱) بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی والدین و سبک های والدگری با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی

۲) ارائه راهکار و رهنمود ها به دست اندرکاران.

۱-۴-۲- اهداف جزیی

۱. بررسی رابطه بین ویژگی روان آزرده خویی والدین با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی.

۲. بررسی رابطه بین ویژگی برون گرایی با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی.

۳. بررسی رابطه بین ویژگی انعطاف پذیری والدین با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی.

۴. بررسی رابطه بین ویژگی توافق پذیری والدین با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی.

۵. بررسی رابطه بین ویژگی با وجدان بودن والدین با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی.

۶. بررسی رابطه بین سبک های والدگری کارآمد با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی.

۷. بررسی رابطه بین سبکهای والدگری ناکارامد با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی.

۱-۵- فرضیه های پژوهش

۱. بین سبک های والدگری کارآمد با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی رابطه وجود دارد.

۲. بین تنبیه بدنی  با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی رابطه وجود دارد.

۳. بین مشارکت پدر و خلق و خو کودک رابطه وجود دارد.

۴. بین اطلاع والدین و خلق و خو کودک رابطه وجود دارد.

۵. بین اقتدار والدین وخلق و خو کودک رابطه وجود دارد.

۶‌. بین نظارت ضعیف والدین و خلق و خو کودک رابطه وجود دارد‌.

۷. بین ویژگی روان آزرده خویی والدین با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی رابطه وجود دارد.

۸. بین ویژگی برون گرایی  با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی رابطه وجود دارد.

۹. بین ویژگی انعطاف پذیری با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی رابطه وجود دارد.

۱۰. بین ویژگی توافق پذیری والدین با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی رابطه وجود دارد.

۱۱. بین ویژگی با وجدان بودن والدین با خلق و خوی کودکان پیش دبستانی رابطه وجود دارد.

اثربخشی آموزش مهارت­های زندگی برسلامت روان و سبک­های فرزندپروری والدین کودکان مبتلا به ADHD

ب- اهداف جزئی. ۱۰

متغیرهای تحقیق. ۱۰

سؤالات تحقیق. ۱۱

فرضیه ‏های تحقیق. ۱۱

تعریف واژه ها و اصطلاحات ۱۱

الف- نظری (مفهومی) ۱۱

ب- عملیاتی (عملی) ۱۲

فصل دوم:ادبیات و ( پیشینه ) پژوهش. ۱۳

مقدمه ۱۴

قسمت اول: توصیف مفاهیم و نظریه های مربوط به مهارت های زندگی. ۱۴

مهارت های زندگی. ۱۴

تعریف مهارت ۱۴

مهارت های زندگی. ۱۵

تعریف مهارت های زندگی. ۱۵

تاریخچه مهارت های زندگی. ۱۶

انواع مهارت های زندگی. ۱۷

مهارت خود آگاهی. ۱۷

مهارت روابط بین فردی. ۱۸

مهارت حل مسئله ۱۸

مهارت تفکر خلاق. ۱۸

انواع تفکر. ۱۹

مهارت مقابله با هیجانات ۱۹

مهارت مقابله با استرس ۱۹

مهارت همدلی. ۱۹

مهارت تصمیم گیری. ۲۰

مهارت تفکر انتقادی. ۲۰

مهارت ارتباط. ۲۰

مبانی روانشناختی ارتباط. ۲۱

عناصراصلی ارتباط (کلامی و غیر کلامی ) ۲۳

گوش دادن فعال. ۲۴

خودآگاهی. ۲۴

همدلی. ۲۵

حل  تعارض. ۲۶

مهارت های ارتباطی و سبک های فرزندپروری. ۳۰

قسمت دوم: توصیف مفاهیم و نظریه های مربوط به شیوه های فرزندپروری. ۳۱

شیوه های فرزندپروری. ۳۱

مروری بر تاریخچه ارتباط والدین و فرزندان. ۳۱

ابعاد شیوه های فرزند پروری. ۳۴

بعد گرم بودن والدین. ۳۴

فرزندپروری و نظریه های مربوط به آن. ۳۶

طبقه بندی الگوهای تربیتی از نظر آلپورت ۳۷

الگوی بامریند از فرزندپروری. ۳۸

الگوی شیفر. ۴۱

الگوی زیگلمن. ۴۱

پیامدهای هر یک از شیوه های تربیتی. ۴۲

مزایای شیوه فرزند پروری مقتدارنه ۴۴

نگرش های فرزندپروری. ۴۴

نگرش سلطه گری. ۴۵

نگرش تملکی. ۴۵

نگرش بی اعتنایی. ۴۵

خوش بین بودن. ۴۶

خوش بینی افراطی و وابستگی شدید. ۴۶

مراقبت های بیش از حد و افراطی. ۴۷

پذیرفتن و مورد عفو قرار دادن. ۴۷

طرد کردن، توجه ننمودن. ۴۷

تحت فشار قرار دادن کودک ۴۸

تبعیض قائل شدن. ۴۹

کدام والدین فرزندانی بیمار یا ناتوان تربیت می کنند؟ ۵۰

رابطه مضاعف ۵۰

والدین ناهماهنگ ۵۰

جابجایی نقش والدینی. ۵۰

والدین بیمار و عصبی. ۵۱

والدین غایب ۵۱

والدین نابالغ. ۵۲

شرایط موفقیت فرزندپروری. ۵۲

ارتباط مهارت های زندگی و سلامت روان. ۵۵

قسمت سوم: توصیف مفاهیم و نظریه های مربوط به سلامت روان. ۵۸

سلامت روان. ۵۸

سلامت روانی. ۵۹

تعریف سلامت روانی. ۵۹

تعریف بهداشت روان در فرهنگ های مختلف ۶۱

اصول بهداشت روانی. ۶۳

تاریخچه بهداشت روانی. ۶۴

مختصری درباره تاریخچه بهداشت روانی در ایران. ۶۸

الگوی های اندازه گیری بهداشت روان. ۷۰

اهمیت نیازها و انگیزه ها در تأمین سلامت روان. ۷۱

عوامل موثر در سلامت روان. ۷۲

محرومیت های جسمانی. ۷۲

الگوهای بد خانوادگی. ۷۳

ساختار خانوادگی ناسازگار ۷۴

عوامل اجتماعی ـ فرهنگی. ۷۵

خصوصیات افراد دارای سلامت روانی. ۷۶

نظریات مرتبط با  سلامت روانی. ۷۷

قسمت چهارم: توصیف مفاهیم و نظریه های مربوط ADHD 82

اختلال پیش فعالی/ نارسایی توجه ۸۲

تعریف اختلال پیش فعالی/ نارسایی توجه ۸۳

ملاک های تشخیصی اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه ۸۶

اختلال بیش فعالی/ کمبود توجه از نوع عمدتاً بیش فعال ـ تکانشگر. ۸۸

مسائل و مشکلات کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه ۸۹

مشکلات اجتماعی. ۸۹

سیر تحولی کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه ۹۰

سیر و پیش آگهی. ۹۲

اختلال های همراه با اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه ۹۴

اختلال نافرمانی مقابله ای. ۹۴

اختلال سلوک ۹۵

اختلالات یادگیری. ۹۵

تشخیص افتراقی. ۱۰۰

سبب شناسی. ۱۰۱

مروری بر روش های درمانی اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه ۱۰۷

تکنیک ها و فنون مدیریت رفتاری کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه ۱۰۹

تکنیک قرارداد رفتاری یا قرارداد وابستگی. ۱۱۴

تکنیک شکل دهی رفتار ۱۱۹

تکنیک کنترل محرک ۱۲۱

تکنیک پاداش دادن به رفتار مطلوب ناهمساز ۱۲۲

تکنیک خاموش سازی. ۱۲۳

تکنیک محروم کردن. ۱۲۴

تکنیک جریمه کردن (RC ) 127

تکنیک های شناختی رفتاری. ۱۲۸

قسمت پنجم: تحقیقات انجام شده در ارتباط با موضوع تحقیق. ۱۲۹

پیشینه تحقیق. ۱۲۹

پژوهش های انجام شده در داخل کشور ۱۲۹

پژوهش های انجام شده درخارج از  کشور ۱۳۵

فصل سوم: روش انجام پژوهش. ۱۳۷

مقدمه ۱۳۸

روش تحقیق. ۱۳۸

طرح تحقیق. ۱۳۸

جامعه آماری. ۱۳۸

نمونه  آماری و روش نمونه گیری. ۱۳۸

روش های گردآوری داده ها ۱۳۹

روش اجرای پژوهش. ۱۳۹

روش های آماری تحلیل داده ها ۱۴۱

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها ۱۴۲

مقدمه ۱۴۳

الف- تجزیه و تحلیل  توصیفی داده ها ۱۴۴

ب – تجزیه و تحلیل  استنباطی داده ها ۱۴۶

ج- بررسی فرضیه دوم پژوهش. ۱۴۷

فصل پنجم:خلاصه، بحث، نتیجه گیری وپیشنهادها ۱۴۸

خلاصه ۱۴۹

بحث و نتیجه گیری. ۱۴۹

محدودیت های پژوهش. ۱۵۲

الف- در کنترل محقق. ۱۵۲

ب- خارج از کنترل محقق. ۱۵۲

پیشنهادهای پژوهش. ۱۵۳

الف- مبتنی بر نتایج تحقیق. ۱۵۳

ب- مبتنی بر تجارب تحقیق. ۱۵۳

پیوست ۱۵۵

منابع. ۱۶۲

الف- فارسی. ۱۶۳

ب – انگلیسی.  .171

فهرست جداول

عنوان .صفحه

جدول ۲-۱- مشکلاتهمراهبااختلالبیشفعالی/ نارساییتوجه ۸۴

جدول۲-۲- تاریخچه ی تحول اصطلاح شناسی اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه ۸۸

جدول۲-۳-نمونه ای از یک قرارداد وابستگی برای کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی/ نارسایی
توجه ۱۱۴

جدول۴-۱- مشخصه های آماری متغیر سن  والدین دارای کودکان ADHD در دو گروه آزمایش و کنترل  ۱۴۴

جدول ۴-۲- وضعیت تحصیلات والدین دارای کودکان ADHD 144

جدول۴-۳- شاخص های آمار  توصیفی نمرات پیش آزمون سلامت روان و سبک های فرزندپروری در گروه آزمایش و کنترل. ۱۴۵

جدول۴-۴- شاخص های آمار توصیفی نمرات پس آزمون سلامت روان و سبک های فرزندپروی  در گروه آزمایش و کنترل  ۱۴۵

جدول ۴-۵- نتایج تحلیل کوواریانس برای بررسی اثر عامل مداخله بر  متغیر سلامت روان. ۱۴۶

جدول ۴-۶- نتایج تحلیل کوواریانس برای بررسی اثر عامل مداخله بر  متغیر سبک های فرزندپروری  ۱۴۷

چکیده

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش مهارت­های زندگی برسلامت روانی و سبک­های فرزندپروری والدین کودکان مبتلا به ADHD  انجام شده است. این پژوهش از نوع آزمایشی است. جامعه آماری کلیه مادران دارای کودکان مبتلا ADHD  در شهرستان بهشهر که در سال ۱۳۹۲-۱۳۹۰ به کلینیک های روانپزشکی مراجعه کرده بودند هستند، که به صورت تصادفی در دسترس تعداد ۳۰ مادر دارای کودکان مبتلا به ADHD  که به  کلینیک های روانپزشکی مراجعه نمودند، انتخاب شدند. این مادران پس از مصاحبه اولیه به صورت تصادفی در ۲ گروه آزمایش (۱۵نفر) وگروه  کنترل (۱۵نفر) قرار گرفتند.گروه آزمایش تحت آموزش مهارت­های زندگی«مهارت­های ارتباطی و عوامل مرتبط با آن» درطی۸ جلسه قرار گرفتند. در پایان بعد از اتمام آموزش از هر دو گروه آزمون سلامت روان (GHQ-28) و پر سشنامه سبکهای فرزندپروری بامریند به عمل آمد. هم چنین برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه های پژوهشی، از آزمون کوواریانس تک متغیری(ANCOVA) استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که آموزش مهارت­های زندگی «مهارت­های ارتباطی و عوامل مرتبط با آن» بر سلامت روان و
سبک­های فرزندپروری والدین کودکان مبتلا به ADHD   موثراست.

کلمات کلیدی: مهارت­های زندگی، سلامت روان، سبک­های فرزند پروری، کودکان ADHD.

فصل اول

کلیات (طرح) پژوهش

مقدمه

اختلال نقص توجه /بیش فعالی [۱](ADHD) مهم ترین اختلالات روان پزشکی اطفال است که با شیوع ۵-۳درصد کودکان مدارس ابتدایی در مرحله­ی پیش از بلوغ گزارش شده است (پورافکاری ،۱۳۸۹).این اختلال، علاقه محققین و متخصصین بالینی را به مدت ۴دهه به خود معطوف داشته است. کودکان مبتلا به این اختلال، علاوه بر مشکلات اصلی توجه[۲]، تکانش گری[۳] وبیش فعالی[۴]، به مشکلات وابسته­ی قابل توجهی در حوزه­های مختلف اجتماعی[۵]، تحصیلی[۶]، رفتاری[۷]، شناختی [۸]و هیجانی[۹] دچار می شوند. اگرچه، سابقا تصور بر آن بود که این اختلال، وضعیتی خاص در دوران کودکی است، اما تحقیقات اخیر حاکی از پایداری آن در سراسر زندگی می­باشد (لوییس[۱۰]، ۱۹۹۶).

به دلیل مزمن بودن این اختلال، مبتلایان به آن، نیز در معرض اختلالات روان پزشکی دیگری در بزرگسالی، از جمله اختلال شخصیت ضداجتماعی[۱۱]، الکلیسم، اعتیاد و مشکلات میان فردی و روان شناختی قرار میگیرند (ویس [۱۲]و ویس،۲۰۰۰)، به د لیل تعداد و تنوع مشکلات این کودکان در حوزه­های مختلف، رویکردهای درمانی متفاوتی ارائه شده اند که در میان آن هامی توان آموزش مهارت­های زندگی[۱۳]  اشاره کرد.

مهارت­های زندگی طبق تعریف سازمان  بهداشت جهانی شامل توانایی انجام رفتار سازگارانه ومثبت به گونه­ای که فرد بتواندبا  چالش و ضروریات زندگی روزمره خود کنار بیاید. وینگنباخ، گری و جیمز به نقل از ادیب (۱۳۸۲)  بیان می کنند مهارت­های زندگی مهارت­هایی هستند که به منظور ارتقاء و سطح ارتباط، افزایش قدرت تصمیم گیری، ارتباط بادیگران، یادگیری درک خود و کارکردن در گروه مورداستفاده قرار می­گیرند. یونیسف ( ۲۰۰۳ ) بیان می کند مهارت زندگی به گروه بزرگی از مهارت­های روانی/ اجتماعی و میان فردی گفته می­شود که می تواند به افرادکمک کند تا تصمیمات شان را با آگاهی اتخاذ کنند، به  به  طور مؤثر ارتباط برقرار کنند، مهارت­های مقابله ای و مدیریت شخصی خود را گسترش دهند و زندگی سالم وبارآور داشته باشند.

سازمان­ها و نظریه پردازان، دیدگاه های متفاوتی درباره تقسیم بندی خود از مهارت­های زندگی دارند ومهارت­های گوناگون را برای این مهارتها در نظرگرفته اند. یونیسف (۲۰۰۳) در آخرین تقسیم ­بندی خوداز مهارت­های زندگی، سه طبقه کلی که شامل ارتباط وروابط میان فردی، مهارت تصمیم گیری و تفکر انتقادی ،مهارت مقابله و

 مدیریت شخصی است ارائه کرده است. سازمان بهداشت جهانی [۱۴]( ۱۳۷۷ ) هفت ویژگی اصلی که دربرگیرنده مهارت های زندگی است را بیان می کند که شامل موارد ذیل می باشد:

خود آگاهی: این مهارت شامل توانایی شناخت از نقاط ضعف و قوت خواسته­ها، نیازها، رغبت­ها وتصویر واقع بینانه از خود است. به این منظور که حقوق فردی، اجتماعی و مسئولیت­های خود را بهتر بشناسیم. با کسب این مهارت به سئوال اساسی “من کیستم” پاسخ داده می شود (آقا والی جماعت، ۱۳۸۷).

تفکر خلاق: مهارت تفکر آفریننده و خلاق،خلق آثار جدید، تصویرسازی از موضوعات در ذهن
می باشد. تفکر خلاق ترکیبی است از مهارت درتصمیم گیری و مهارت حل مسأله. با بهره گرفتن از این نوع تفکر راه حل­های متفاوت مسأله و پیامدهای هریک ازآن ها بررسی می شوند و بدین ترتیب فرد قادر می شودتا مسایل را از ورای راه حل های تجربه شده خود دریابد (بهداشت جهانی، ۱۳۷۷).

تصمیم گیری: مهارت حل مسأله در مواجه با مشکل و سعی و کوشش در یا فتن راه های مناسب ومتنوع حل مسأله می باشد. در واقع این فرایند ارزشیابی گزینه­ها و راه های موجود و هم چنین بررسی و پیش بینی عواقب آن برای رسیدن به هدف می باشد (حق شناس و همکاران، ۱۳۸۸).

مهارت تفکر انتقادی: تفکری است مستدل ومنطقی به منظور بررسی و تجدید نظر عقاید، نظرات، اعمال و تصمیم گیری درباره آن ها بر مبنای دلایل وشواهد مؤید آن ها که نتایج درست و منطقی پیامد آن است(ملکی و همکاران، ۱۳۸۶). تفکر انتقادی در واقع مهارت تحلیل اطلاعات و تجارب به صورت عینی است، پذیرفتن دریافت ها و ادراکات با بررسی دقیق، آزمایش راه حلهای یک مسأله یا مشکل یکی پس از دیگری و گریز از پاسخهای القایی است. مهارت تفکر انتقادی به شخص امکان میدهد از محدوده تجربیات خویش خارج گردد و به فراسوی تجارب بنگرد.

روابط بین فردی: مهارت در برقراری ارتباط مؤثر و مفید با دیگران، کسب مهارت برقراری ارتباط به منظور پیشرفت های فردی و تأثیر مستقیم بر دیگران ومتقاعد کردن و سازش با آنان، مهارت برقراری ارتباط  خوب و سازنده با دیگران است.  گوش دادن فعال، صداقت و صمیمیت، همدلی و همدردی، حفظ آرامش واحترام به طرف مقابل، نه گفتن و مخالفت کردن به شیوه مناسب از عوامل تأثیرگذار در مهارت روابط بین فردی تلقی می گردد (وکیلیان، ۱۳۸۶).

مهارت برقراری ارتباط مؤثر: این مهارت شامل، با دیگران به خوبی کنار آمدن، کسب اطلاعات بیشتردرباره دیگران، توانایی انتقال منظور و احساس خود به دیگران، توانایی برقراری ارتباط مطلوب با دیگران وعلاقه به برقراری روابط دوستانه با دیگران می باشد.

(لوپیس و همکاران، ۲۰۰۵) در بررسی ارتقای بهداشت روانی بیان می­ کنند که بهداشت روانی مثبت به کیفیت مؤلفه­ های مهارت زندگی نظیر عملکرد شناختی، اعتمادبه نفس، مهارت حل مسأله و مدیریت استرس در زندگی مربوط می شود. ناصری و نیک  پرور (۱۳۸۳ )در پژوهشی به بررسی اثربخشی آموزش مهارت­های زندگی بر بهداشت روانی پرداختندنتایج نشان داد که این گونه آموزش ها موجب ارتقای بهداشت روانی افراد می شود. در پژوهشی دیگر حقیقی و همکاران (۱۳۸۵) نشان دادند که آموزش مهارت های زندگی موجب افزایش سلامت روان و عزت نفس دانشجویان دختر گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه می شود.در مجموع تحقیقات فوق نشان دهنده این است که مهارت های زندگی می تواند به عنوان یک عامل مداخله در سلامت روان[۱۵] موثر باشد به طوری که افرادی که تحت آموزش این مهارت­ها قرار می­گیرند بهداشت روانی بهتری دارند. سازمان بهداشت جهانی، سلامت روانی را قابلیت ایجاد ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، توانایی در تغییر و اصلاح محیط اجتماعی، و حل مناسب و منطقی تضادهای غریزی و تمایلات شخصی، به طوری که فرد بتواند از مجموعه تضادها ترکیبی متعادل به وجود آورد، می داند. طبق تعریفی که این سازمان ارائه می دهد، وظیفه اصلی بهداشت روانی، تامین سلامت روان است تا به مدد آن به تواند قوا و استعدادهای روانی را پرورش داد. در واقع، بهداشت روانی مبتنی بر سه پایه است:

الف)حفظ و تامین سلامت روان

ب)ریشه کن ساختن عوامل بیماری زا و پیشگیری از ابتلاء به بیماری های روانی

ج)ایجاد زمینه ی مساعد برای رشد و شکوفایی شخصیت و استعدادها تا حداکثر ظرفیت نهفته در آن ها (گنجی، ۱۳۸۵).

از سوی دیگر آموزش مهارت­های زندگی به والدین دارای کودکان ADHD به عنوان یک عامل مداخله برسبک فرزندپروری آن ها موثر می باشد. ازسویی دیگر، شیوه های فرزندپروری[۱۶] نقش مهمی در کارکرد خانواده و کارکرد خانواده نقش مهمی در سلامت روانی کودکان دارد (دالوندی و صدر السادات، ۱۳۸۰). تحقیقات زیادی سبک های فرزندپروری را مولفه ای اساسی در رشد فرزندان دانسته و اذعان میدارند که این مولفه  با پیامد های مهم شناختی، اجتماعی (لامبورن و همکاران، ۱۹۹۱)، رفتاری و هیجانی (دریسکول و همکاران، ۲۰۰۸) رابطه دارد.  گسترده ترین تیپ شناسی فرزند پروری مورد استفاده در غرب تیپ شناسی بامریند است. بامریند سه سبک فرزند پروری را با عناوین  اقتداری، آمرانه (استبدادی ) و سهل گیر مورد شناسایی قرار داده است (ماندرا، ۲۰۰۳).

والدین دارای الگوی رفتاری قاطع  و اقتداری در امر تربیت کودک کنترل و گرمی زیاد، والدین مستبد کنترل زیاد و گرمی کم، والدین سهل گیر کنترل کم وگرمی زیاد اعمال می نمایند.  هر کدام از شیوه های فرزندپروری پیامدهای متفاوت دارد.شیوه فرزند پروری قاطع و اطمینان بخش در دوران کودکی باعث می شود کودکان سرزنده و

مطلب دیگر :

نگاهی بر قابلیت های جدید اپلیکیشن کتاب خوان فیدیبو

 شاداب دارای عزت نفس بالا و خود کنترلی بالا باشند و همین شیوه باعث  می شود که در دوره نوجوانی، نوجوان از سطح بالای جرات و موفقیت برخوردار باشد.شیوه فرزند پروری مستبدانه در دوران کودکی باعث می شود که کودک مضطرب، ناشاد و ناسازگار بار بیاید. شیوه فرزندپروری سهل گیردرکودکی باعث می شود که کودک تکانشی، نافرمان و سرکش و متوقع و وابسته بار بیاید و عملکرد ضعیفی در مدرسه از خود نشان دهد (باقرپور، ۱۳۸۶).کانون خانواده به عنوان هسته اصلی برطرف کننده نیازهای روانی و جسمانی فرزندان به حساب می آید و چنانچه والدین نتوانند به نیازهای فرزندانشان پاسخ مثبتی بدهند و به دلایل مختلف آنها را طرد کنند، این شرایط زمینه ساز بروز اختلال روانی و جسمانی شده و آنها را از داشتن شخصیت سالم محروم می سازد.بنابراین بایستی  به اهمیت خانواده و محیطی که  هم کودک  و هم اختلال در آن‏ رشد می‏کنند  توجه گردد.

بیان مساله

ارتباطات انسانی و روابط بین فردی مؤثر، اساس و شالودۀ هویت و کمال انسان است و مبنای اولیۀ پیوند وی با دیگران را تشکیل می دهد و موجب شکوفایی افراد و بهبود کیفیت روابط می شوند (وود، ترجمه فیروزبخت، ۱۳۷۹).  بسیاری از اختلالات روانشناسی با نداشتن مهارت­های اجتماعی و ارتباطی همراهند و کسانی که بدلیل انواع بیماری های روانی  بستری شده اند کاستی­های
عمده­ای در مهارت­های ارتباطی نشان میدهند (هارجی و همکاران، ترجمه بیگی و فیروزبخت، ۱۳۷۹). براساس نتایج تحقیقات انجام یافته، بهزیستی افراد به توانایی آنها در همسویی با دیگران بستگی دارد، ویلسون (۱۹۸۷) اظهار می­دارد که مهمترین عامل مؤثر بر شادکامی، همانا ارتباط موفقیت آمیز با دیگران است. در بررسی­های لونتال (۱۹۶۸)، والد (۱۹۷۰)، روبنستاین و شیور (۱۹۸۲) معلوم شده است که روابط خوب با سلامت روانی همبستگی دارد. بررسی­های ویلنت (۱۹۷۷)، شیور و روبنستاین (۱۹۷۹)، کوهن و ویلیس (۱۹۸۵)، حاکی است که حتی روابط خوب با سلامت جسمانی نیز رابطه دارد (بک و جونز، ۱۹۷۳).

در این راستا، یکی از اختلال هایی که اگرچه منشا عصب‏شناختی یا ژنتیکی دارد ولی نباید از اهمیت خانواده و محیطی که هم اختلال و هم بچه در آن‏ رشد می‏کنند، غافل شد؛ می­توان به  اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه اشاره کرد به‏ویژه، هنگامی‏که این اختلال به‏ عنوان فرایندی تعاملی مطرح ‏شود نقش‏های‏ خانواده و والدین مهم ‏تر می‏شوند.

اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه دارای سه نشانه ی عمده شامل بی توجهی، تکانشگری و فزون کنشی است، این اختلال معمولا در اوایل زندگی شروع می­شود، یعنی نشانه­ های آن معمولاً پیش از ۷ سالگی ظاهر می شوند، این نشانه­ها بیشتر در خانه، مدرسه، موقعیت­های اجتماعی آشکار میگردند (انجمن روان پزشکی آمریکا، به نقل از پورافکاری، ۱۳۸۰).

این اختلال که اولین یا دومین اختلال شایع در دورهی کودکی و نوجوانی است، برای بسیاری از دانش آموزان مشکل­های قابل توجهی ایجاد میکند و بر عملکرد شناختی، اجتماعی، هیجانی و خانوادگی آنان و سپس در بزرگسالی بر عملکرد شغلی و زناشویی آها تأثیر می گذارد.

آموزش مهارت­های زندگی به والدین دارای کودکان ADHD به عنوان یک عامل مداخله برسبک فرزندپروری وسلامت روان  آن ها موثر می باشد.  بخش عمده ای از پرورش صحیح عقل و عاطفه که پایه اساسی سعادت انسان راتشکیل می دهد  بر عهده والدین می باشد که باید از کودکی شروع شود(رحیم زاده، ۱۳۸۱).به عقیده گزل والدینی که در دوره نوزادی با هشیاری پاسخگوی نیازهای کودک بوده اند بعدها به طور طبیعی به بی همتا بودن علایق و توانایی های کودک حساسیت نشان خواهند داد و کمتر تمایل دارندکه  انتظارات و آرزوهای خود را به کودک تحمیل نمایند (کرین ویلیام، ترجمه، خوی نژاد و رجایی، ۱۳۸۶). شیوه های تربیتی والدین نقش مهمی در رشد و نمو روانی- اجتماعی نوجوانان،ارتباطات خانوادگی، موفقیت های تحصیلی، توانایی تصمیم گیری و اعتماد به نفس آنان ایفا می نماید (رحمانی ،۱۳۸۷). حمایت مناسب کودک توسط والدین وگرمی و اقتدار آنها با نتایج مثبت در نوجوانی رابطه مستقیم دارد (ویلینگ، ۲۰۰۵).برخی اولیاء نسبت به فرزندان خود بسیار توجه می کنند وکودک در سالهای متمادی به بلوغ کامل اجتماعی نخواهد رسید. اگر چه حمایت از کودک ضروری به نظر میرسد، اما برای رعایت اعتدال گاهی لازم می شود که او را در بن بست تنها بگذارند تا خود راه چاره ای پیدا کند. در مقابل کسانی که درکودکی مورد تحقیر و کم محبتی و بی احترامی واقع شده و یا در محیطی مملو از اختلاف پدر و مادر، محرومیت و ناکامی رشد می کنند در جوانی افرادی ستیزه جو و ناسازگار بوده و همواره در معرض ارتکاب جرم و جنایت، فرار از منزل، بیماری جسمی و روانی، یاس و نارضایتی (رحیم زاده، ۱۳۸۱)، اختلال عاطفی، خودکشی، مصرف سیگار و مشروبات الکلی و مشکلات جنسی قرار دارند (هاکنبنی، ۲۰۰۷). نظارت و کنترل بخشی از فرایند تربیت فرزندان توسط والدین است که تعیین کننده شیوه فرزند پروری می باشد (احمدی، ۱۳۸۷).که طبق دسته بندی بامریند دریکی از سبک های فرزند پروری دیکتاتوری، مقتدر و سهل گیرانه قرار می گیرد. والدین دیکتاتور معمولاً دارای تعامل سرد همراه با کنترل زیاد با فرزندان هستند، در حالی که  والدین مقتدر کنترل همراه با رابطه گرم و پاسخگویی به فرزندان را شیوه خود می دانند. در مقابل والدین سهل گیر از فرزندان خود انتظارات اندکی داشته و هیچگونه کنترل و پاسخگویی هم نسبت به آنان ندارند(رحمانی، ۱۳۸۷).

با توجه به این که خانه و خانواده اولیه مرکز آموزش اخلاقی، تربیتی، اقتصادی، مذهبی، هنری و بهداشتی انسان است، عدم توجه والدین به سالم سازی محیط روانی وعاطفی کودکان و نوجوانان و فقدان روابط مناسب در بیشتر موارد آنان را با کمبودهای عاطفی و مشکلات روانی گوناگون روبرو میسازد و احتمال این که این کودک در آینده به اختلالات رفتاری و روانی، عصیان های جوانی، فحشا واعتیاد دچار شود افزایش مییابد. لذا هدف پژوهش پاسخ به این سؤال است که آیا آموزش مهارتهای زندگی بر سلامت روان  و سبک های فرزند پروری والدین کودکان مبتلا به ADHD تاثیر دارد؟

اهمیت و ضرورت تحقیق

در دهه گذشته، توجه والدین،معلمان و درمانگران بر اختلال‏ نارسایی توجه/فزون جنبشی معطوف شده است.کودکان دارای‏ این اختلال مشکلات رشدی قابل‏ ملاحظه ‏ای مانند توجه، بی‏قراری و فزون جنبشی (انجمن روان پزشکی آمریکایی،۱۹۹۴) نشان می‏دهند.اختلال نارسایی توجه/فزون جنبشی نوعی‏ نارسایی پیچیده و مشکل‏آفرین است که تعداد زیادی از بچه‏ها را دچار مشکل می‏کند.اگرچه اختلال نارسایی توجه/فزون جنبشی به‏عنوان نوعی‏ اختلال عصب‏شناختی یا ژنتیکی در نظر گرفته می‏شود، اهمیت خانواده و محیطی که هم اختلال و هم بچه در آن‏ رشد می‏کنند باید توجه گردد. به‏ویژه، هنگامی‏که این اختلال به‏ عنوان فرایندی تعاملی مطرح می‏شود نقش‏های‏ خانواده و والدین مهم‏تر می‏شوند. شیوه‏های فرزندپروری عاملی تعیین‏کننده و فراگیر است که‏ در رشد و آسیب‏شناختی روانی کودکان نقش مهمی دارد.همچنین‏ بحث کردن در مورد زمینه‏های مشکلات بچه‏ها بدون در نظر گرفتن نگرش‏های والدین،شیوه‏های رفتار و تربیت تقریبا ناممکن‏ است.کودکان خردسال،بیشتر اوقات خود را با خانواده و والدینشان سپری می‏کنند و در اکثر موارد از آنها تأثیر می‏گیرند. سبک فرزندپروری والدین در دوران مختلف کودکی به منظور تعلیم و تربیت فرزندان برچگونگی تکامل شخصیت آنان تاثیرگذارمی باشد(میرزایی و همکاران، ۱۳۸۸).

بنابراین کمک به کودکان، در رشد و گسترش مهارت های مورد نیاز برای زندگی مطلوب  و ایجاد یا افزایش اعتماد به نفس در برخورد با مشکلات  ضروری به نظر می رسد. در این راستا از جمله  آموزش موثر وسازنده، آموزش مهارت های زندگی می باشد. آموزش مهارت های زندگی به مجموعه ای از توانایی هایی گفته می شود که زمینه سازگاری رفتار مثبت و مفید را فراهم می آورد و این توانایی، فرد را قادر می­سازد که ضمن پذیرش مسئولیت­های اجتماعی خود، بدون لطمه زدن به خود و دیگران بتواند به شکل موثری با خواست، انتظارات و مشکلات روزانه در روابط بین فردی روبرو گردد (کریم زاده و همکاران، ۱۳۸۸). اهمیت و ضرورت آموزش مهارتهای زندگی زمانی مشخص می­شود که بدانیم آموزش مهارت­های زندگی موجب ارتقای توانایی­های روانی – اجتماعی می گردد این توانایی­ها فرد را برای برخورد موثر با کشمکش­ها و موقعیت­های زندگی یاری می بخشند و به او کمک می­ کنند تا با سایر انسان­های جامعه، فرهنگ و محیط خود مثبت و سازگارانه عمل کند و سلامت روانی خود را تامین نماید بدین ترتیب، تمرین مهارت­های زندگی موجب تقویت یا تغییر نگرش­ها، ارزش­ها و رفتار انسان می گردد (ناصری، ۱۳۸۴). «در نتیجه با پدیدآمدن رفتارهای مثبت و سالم بسیاری از مشکلات بهداشتی قابل پیشگیری خواهند بود. بنابراین با توجه به اهمیت مهارتهای زندگی با اهداف گوناگون پیشگیری و ارتقاء سطح سلامت روانی ضرورت آموزش این گونه مهارتها به والدین کودکان مبتلا بهADHD  برای ما آشکار میشود.

اهداف تحقیق

الف- اهداف کلی

۱-بررسی اثربخشی  آموزش مهارت های زندگی برسلامت روان و سبک های فرزندپروری والدین کودکان مبتلا به ADHD.

۲-ارائه رهنمودها و پیشنهادهای لازم به دست اندرکاران.

ب- اهداف جزئی

۱-بررسی اثربخشی آموزش مهارت های زندگی بر سلامت روان والدین  کودکان مبتلا به  ADHD.

۲-بررسی اثربخشی آموزش مهارت های زندگی برسبک های فرزند پروری والدین کودکان مبتلا به   ADHD.

شروع به جرم سرقت و کلاهبرداری در حقوق جزای ایران

ز) سازماندهی مطالب  ۷

فصل دوم : شروع به جرم

مبحث اول : مفهوم شناسی و سابقه تاریخی شروع به جرم ۱۰

گفتار اول : مفهوم شناسی شروع به جرم ۱۰

بند اول : مفهوم لغوی ۱۰

بند دوم : مفهوم اصطلاحی ۱۰

گفتار دوم : سابقه تاریخی شروع به جرم در حقوق ایران ۱۰

بند اول : قبل از انقلاب اسلامی .۱۲

بند دوم : بعد از انقلاب اسلامی .۱۲

مبحث دوم : مراحل ارتکاب جرم .۱۳

گفتار اول : مراحل عدم دخالت حقوق جزا ۱۴

بند اول : مرحله اندیشه مجرمانه .۱۴

بند دوم : مرحله عملیات مقدماتی جرم ۱۵

گفتار سوم : مراحل دخالت حقوق جزا ۱۶

بند اول : مرحله شروع به جرم ( عملیات اجرایی جرم ) ۱۶

الف- رکن قانونی شروع به جرم ۱۶

ب- رکن مادی شروع به جرم .۱۸

ج- رکن معنوی شروع به جرم ۲۴

بند دوم : مرحله جرم تام .۲۴

فصل سوم : شروع به جرم کلاهبرداری

مبحث اول : مفهوم جرم کلاهبرداری و ارکان آن ۲۸

گفتار اول : مفهوم شناسی جرم کلاهبرداری .۲۸

بند اول : تعریف لغوی ۲۸

بند دوم : تعریف اصطلاحی ۲۹

بند سوم : تعریف قانونی ۳۰

گفتار دوم : عناصر متشکله جرم کلاهبرداری .۳۱

بند اول : رکن قانونی ۳۱

بند دوم : رکن مادی ۳۵

بند سوم : رکن معنوی ۳۶

مبحث دوم : شروع به جرم کلاهبرداری

گفتار اول : تعریف شروع به جرم کلاهبرداری و ارکان آن ۳۹

بند اول : تعریف شروع به جرم کلاهبرداری .۳۹

بند دوم : عناصر متشکله شروع به جرم کلاهبرداری .۴۱

الف- عنصر قانونی .۴۱

ب- عنصر مادی.۴۲

ج- عنصر معنوی ۵۱

گفتار دوم : شروع به جرایم در حکم کلاهبرداری و مجازات آن .۵۶

بند اول : مصادیق جرایم در حکم کلاهبرداری و شروع به جرم آن .۵۶

الف- مصادیق جرایم در حکم کلاهبرداری ۵۸

بند دوم : شروع به جرایم در حکم کلاهبرداری .۶۱

بند سوم : مجازات شروع به جرم کلاهبرداری و رویه قضایی.۶۳

الف – مجازات شروع به جرم کلاهبرداری ۶۴

ب- نمونه آرای قضایی در مورد شروع به جرم کلاهبرداری .۶۵

۱-تحصیل سند .۶۵

۲-تحصیل سند از طریق توسل به وسایل متقلبانه ۶۷

۳-تعیین مجازات برای عملیات اجرایی .۷۱

۴-نقد مادی .۷۳

فصل چهارم : شروع به جرم سرقت

مبحث اول : تعریف جرم سرقت و ارکان آن ۷۸

گفتار اول : مفهوم شناسی سرقت ۷۸

بند اول : مفهوم لغوی ۷۸

بند دوم : مفهوم اصطلاحی و قانونی ۷۸

گفتار دوم : ارکان جرم سرقت .۷۸

بند اول : رکن قانونی جرم سرقت .۷۹

بند دوم : رکن مادی جرم سرقت ۸۰

بند سوم : رکن روانی جرم سرقت ۸۱

مبحث دوم : شروع به جرم سرقت در ایران

گفتار اول : تعریف شروع به جرم سرقت و عناصر متشکله آن ۸۳

بند اول : تعریف شروع به جرم سرقت ۸۳

بند دوم : عناصر تشکیل دهنده شروع به جرم سرقت ۸۴

الف- عنصر قانونی ۸۴

ب- عنصر مادی ۸۶

ج- عنصر روانی ۹۱

گفتار دوم : مجازات شروع به جرم سرقت و نمونه هایی از رویه قضایی .۹۳

مطلب دیگر :

دانلود پایان نامه تصمیم گیری باز

بند اول : مجازات شروع به جرم سرقت .۹۴

الف- شروع به جرم سرقت مستوجب حد .۹۵

ب- شروع به جرم سرقت های تعزیری مشدده .۹۵

ج- شروع به جرم سرقت های تعزیری ساده .۹۶

بند دوم : نمونه آرای قضایی ۹۸

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهاد

نتیجه گیری ۱۱۰

پیشنهاد .۱۱۶

فهرست منابع .۱۱۷

چکیده

تحقیق حاضر تحت عنوان ” شروع به جرم سرقت و کلاهبرداری در حقوق جزای ایران ” جهت ارائه پایان نامه می باشد . هدف تحقیق تحلیل و بررسی موضوع شروع به جرم سرقت وکلاهبرداری ، تبیین مقررات عمومی و اختصاصی حاکم بر شروع به ویژه سرقت و کلاهبرداری در حقوق جزای موضوعه ایران ( قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ )، بررسی و شناسایی خلاء ها و ابهامات آن است .

این تحقیق با روش کتابخانه ای و تحلیل و توصیف موضع قانونگذاری موضوعه ایران به این نتیجه رسیده است که بر اساس قانون جدید مجازات اسلامی یعنی سال ۱۲۲ بندهای آن شروع به جرائم سرقت مستوجب حد و بعضی از سرقت های تعزیری موضوع مواد عیر از ۶۵۱ الی ۶۵۴ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ ، نیز جرم بوده و قابل مجازات است و همین طور شروع به جرم کلاهبرداری طبق قوانین موضوعه ایران جرم است .

کلید واژه : جرو ، شروع به جرم ، سرقت ، کلاهبرداری ، تهیه مقدمات جرم ، مجازات

فصل اول

کلیات مسئله پژوهش

مقدمه

الف – بیان مسأله

بی تردید بررسی شروع به جرم سرقت و کلاهبرداری در بررسی در جرم شناسی جهت رفع چالش های قضایی و تطبیق صحیح مصادیق آن با قانون مجازات اسلامی و در خصوص جرم سرقت حتی با شرع اسلام امری لازم و مهم تلقی خواهد شد ، چرا که شروع به جرم مجازات در مفهوم کلی خود یکی از موضوعات مهم حقوق جزای عمومی محسوب می گردد و مانند هر پدیده حقوقی دیگر امری اعتباری بوده که حتی بر اساس رویه قضایی و دکترین حقوقی غالب کشورها از جمله ایران مرحله ای از رفتار محرمانه تلقی می گردد که به دلیل دخالت عامل خارجی ، جرم تحقق پیدا نمی کند . بهر ترتیب ، شروع به جرم سرقت و کلاهبرداری آن میزان از عملیات اجرایی جرایم مذکورهایی از حالت خطرناک مرتکب آن است غالباً موجب مفسده اجتماعی می گردد و با توجه به اینکه یکی از علل تعریز یا مجازات ، ارتکاب اعمال مفسده آور است حکومت اسلامی می تواند آن را جرم تلقی نموده و برای مجازات اعلام نماید .

برای اینکه رفتار مجرمانه به مرحله تام و کامل برسد باید مراحل و مسیرهای مختلفی را پشت سر بگذراند که این امر در اصطلاح حقوق جزا به مراحل تکوین پدیده مجرمانه معروف است . این مراحل و مسیرها عبارتند از :

۱-مرحله اندیشه مجرمانه ( قصد مجرمانه )                ۲- مرحله تهیه مقدمات جرم ( عملیات مقدماتی جرم )

۳- مرحله شروع به جرم ( عملیات اجرایی جرم )           ۴- مرحله جرم تام ( کامل )

شروع به جرم که موضوع تحقیق در این پایان نامه است در حقیقت فیمابین مرحله تهیه مقدمات جرم و جرم تام است . لحظه پایان شروع به جرم مشخص است که آن یک لحظه قبل از جرم تام است ولی تعیین لحظه شروع به جرم در خیلی موارد کار بسیار مشکلی است . تعیین لحظه دقیق شروع به جرم در حقوق جزا ( از حیث جرم داشتن و اعمال مجازات و چگونگی میزان آن ) دارای نقش بسزایی است . به عبارت دیگر ، در بعضی موارد تشخیص میان اینکه آن میزان از عملیات و اقدامات انجام گرفته برای جرم جزء مرحله تهیه مقدماتی جرم است یا شروع به جرم ( عملیات اجرایی جرم ) امر آسان و ساده نیست .

از این رو نگارنده در این تحقیق سعی دارد تا علاوه بر بررسی و شناسایی ماهیت ، شرایط و ارکان و آثار شروع به جرم و مجازات آن بر اساس قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۱ و نیز به ویژه شرایط و ماهیت و مجازات راجع به شروع جرم و جرایم کلاهبرداری و سرقت و مباحث مربوط به آن را معرفی نماید .

ب- اهمیت و ضرورت تحقیق :

مهم ترین فایده حقوقی ای که به تفکیک میان دو مرحله شروع به جرم و تهیه مقدمات جرم مرتبط است این است که علی الاصول مرحله تهیه مقدمات ، جرم نیست مگر اینکه آن عمل انجام گرفته فی نفسه جرم باشد مثل تهیه اسلحه غیر مجاز برای ثتل و تنظیم یک سند جعلی برای کلاهبرداری ولی مرحله شروع به جرم معمولاً مستوجب مجازات است . به همین منظور بیان دکترین حقوقی و حتی رویه قضایی در جهت تمیز دقیق میان این دو مرحله نظریات مختلفی به ترتیب : ۱-نظریه عینی   ۲-نظریه ذهنی   ۳- نظریه مختلط در این تحقیق سعی در بررسی موضوع قانون گذاری ایران در قوانین مجازات اسلامی (۱۳۷۰ و ۱۳۹۲ ) پیرامون شروع به جرم و تهیه مقدمات جرم و نظریه منبع در این باره از قانون گذار و مهمتر از همه جرم داشتن و مستوجب مجازات بودن شروع به جرم است . چرا که قوانین و مقررات کیفری حقوق موضوعه ( ماده ۴۱ و تبصره های آن ) در باب شروع به جرم و تهیه مقدمات جرم ابهامات و اشکالات حقوقی گسترده ای وجود دارد . همین ابهام ها و اشکالات در قلمرو شروع به جرم جرایم مانند سرقت و کلاهبرداری هم مطرح است . که با ابهامات و اشکالات در تبصره ماده ۶۵۴ ق.م.ا سال ۱۳۷۵ و تبصره ۲ ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین کلاهبرداری ، ارتشاء و اختلال مصوب سال ۱۳۶۷ روبروست که در مواد ۱۲۲ و ۱۲۳ و ۱۲۴ قانون مجازات اسلامی سال ۹۲ در موضوع شروع به جرم تصریح شده است . لحاظ اینکه در مطالعات کتابخانه ای ایران هیچ تحقیقی در این زمینه به ویژه در قالب پایان نامه صورت نگرفته است و مضافاتی به اینکه به لحاظ تصویب و لازم الاجرا شدن قانون جدید مجازات اسلامی و ایجاد تغییرات لازم در مقررات شروع به جرم ، تحقیق حاضر جدید و تازه است و مسبوق به سایقه نمی باشد .

ج- سؤالات تحقیق

۱-قانون گذار در قانون مجازات اسلامی ایران در باب شروع به جرم از کدام نظریه تبعیت کرده است ؟

۲-در نظام حقوقی ایران ( قوانین مجازات اسلامی سال ۷۰ و ۹۱ ) تکلیف شروع به  جرم از حیث جرم و قابل مجازات بودن آن چگونه است ؟

۳-آیا شروع به جرم سرقت در حقوق جزای ایران جرم و قابل مجازات است ؟

۴- آیا شروع به جرم کلاهبرداری در حقوق و جزای ایران جرم و قابل مجازات است ؟

۵- بر اساس قانون جدید مجازات اسلامی تکلیف شروع به جرم سرقت موضوع مواد غیر از ۶۵۱ الی ۶۵۴ چه می شود ؟

۶- آیا شروع به جرم و سرقت حدی بر اساس قانون جدید مجازات اسلامی جرم است ؟

د- فرضیه های تحقیق

۱-به نظر می رسد قانون گذار ق.م.ا در تمیز میان تهیه مقدمات جرم و شروع به جرم و تعیین مفهوم دقیق آن از نظریه مختلف ( ترکیبی ) تبعیت نموده است .

۲- به نظر می رسد در حقوق جزای ایران در قانون مجازات اسلامی سال ۷۰ اصل بر جرم نبودن شروع به جرم است . در موارد تحقیقات و در قانون مجازات اسلامی جدید اصل جرم بودن شروع به جرم است .

۳- در حقوق جزای ایران شروع به جرم سرقت فقط در موارد خاصی جرم و قابل مجازات است .

۴- به نظر می رسد در حقوق جزای ایران شروع به جرم کلاهبرداری جرم و قابل مجازات است .

۵- به نظر می رسد به موجب قانون جدید شروع به جرم سرقت های تعزیری موضوع غیر از مواد ۶۵۱ الی ۶۵۴ نیز جرم است .

۵- به نظر می رسد بر اسا قانون جدید مجازات اسلامی شروع جرم سرقت حدی جرم است .

ارشد حقوق درباره استناد پذیری ادله دیجیتالی در حقوق کیفری

_روش شناسی تحقیق.۷

_سازماندهی تحقیق۷

فصل اول: کلیات.۸

۱-۱- مفهوم شناسی۸

  ۱-۱-۱- دلیل.۸

۱-۱-۱-۱- تعریف لغوی.۸

۱-۱-۱-۲-تعریف اصطلاحی.۹

   ۱-۱-۲:دیجیتال۱۰

۱-۱-۲-۱- تعریف لغوی.۱۰

۱-۱-۲-۲- تعریف اصطلاحی.۱۰

  ۱-۱-۳- محیط سایبر یا سایبر اسپیس۱۲

۱-۱-۳-۱- تعریف لغوی .۱۲

۱-۱-۳-۲- تعریف اصطلاحی۱۲

۱-۱-۴-  جرایم رایانه ای.۱۵

۱-۱-۴-۱- تعریف لغوی.۱۵

۱-۱-۴-۲- تعریف اصطلاحی.۱۵

 ۱-۱-۵-  جرایم سایبر .۱۶

۱-۱-۵-۱- مفهوم جرم سایبر.۱۶

۱-۱-۵-۲-انواع جرایم سایبر۱۶

۱-۲- تاریخچه ادله دیجیتالی ۱۸

۱-۲-۱- تاریخچه ادله دیجیتالی در جهان.۱۸

۱-۲-۲- تاریخچه ادله دیجیتالی در ایران۲۱

فصل دوم- سیستم حاکم بر ادله اثبات دیجیتال۲۳

۲-۱- دلیل دیجیتال و عناصر آن.۲۵

۲-۱-۱- قابلیت ارائه۲۵

۲-۱-۲- قابلیت ایجاد علم عادی .۲۵

۲-۱-۳- اصالت۲۶

۲-۱-۴- قابلیت اثبات امر قضایی.۲۶

۲-۲-ویژگیهای ادله دیجیتال در فرایند کیفری.۲۷

۲-۲-۱- ویژگیهای ماهوی۲۷

۲-۲-۲- ویژگیهای شکلی.۲۹

۲-۳- مشکلات ناشی از ویژگیهای ادله دیجیتال.۳۱

       ۲-۳-۱-مشکلات تخصصی نظری۳۱

۲-۳-۱-۱- دشواری کشف و شناسایی۳۲

۲-۳-۱-۲-اخفای جرم۳۲

۲-۳-۱-۳-نامرئی بودن۳۳

۲-۳-۱-۴-کد گذاری مدارک۳۴

۲-۳-۱-۵- امحاء مدارک .۳۴

۲-۳-۱-۶-فراوانی داده ها۳۴

۲-۳-۱-۷-مشکل متخصص۳۵

 ۲-۴- مشکلات عملی(اجرایی)۳۷

۲-۴-۱-  قدرت دستیابی.۳۸

۲-۴-۲- قابلیت جمع آوری۳۸

فصل سوم: استناد پذیری ادله دیجیتال در فرایند کیفری۳۹

   ۳-۱-استناد پذیری ادله دیجیتال در کشف جرم.۴۴

۳-۱-۱-  کشف ادله دیجیتال.۴۴

۳-۱-۲-  شناسایی ادله دیجیتال.۴۹

۳-۱-۳-  مستند سازی ادله دیجیتال .۵۱

۳-۱-۴-  تفتیش، توقیف و ضبط ادله۵۴

۳-۱-۵-  گردآوری، ذخیره و ارائه ادله دیجیتال .۶۲

۳-۲- تصدیق اصالت دلیل دیجیتال۶۷

۳-۲-۱- تصدیق اصالت دلیل دیجیتال از نظر فقه و قانون.۷۴

۳-۲-۲- طریقیت ادله اثبات.۷۵

۳-۲-۳-صلاحیت قاضی در تعیین ارزش اثباتی ادله۷۵

۳-۲-۴-پذیرش در دادرسی.۷۶

۳-۳-استناد پذیری بعضی جرایم  مهم ارتکابی در محیط سایبر.۷۶

۳-۳-۱- کلاهبرداری در سایبر سپس.۷۶

۳-۳-۲- افترا و نشر اطلاعات از طریق پست  الکترونیک.۷۷

۳-۳-۳- تطهیر پول نامشروع کامپیوتری در سایبر سپیس۷۸

۳-۳-۴- جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی ۷۸

۳-۳-۵-جعل رایانه ای۷۹

۳-۳-۶- جاسوسی رایانه ای۸۰

۳-۳-۷- تعرض به حق نشر ، سرقت و تکثیر غیر قانونی۸۰

۳-۳-۸-  نقض حریم خصوصی داده ها۸۰

نتیجه گیری۸۴

فهرست منابع۸۸

چکیده انگلیسی.۹۱

چکیده:

بکارگیری فن آوری رایانه نه تنها راه های نوینی برای ارتکاب جرم و سوءاستفاده از فضای سایبر به روی مجرمین گشوده بلکه مشکلات جدی ای را نیز در زمینه آیین رسیدگی کیفری و بکارگیری از مدارک و دلایل الکترونیکی ناشی آنها در فرایند کیفری بوجود آورده است. زیرا، با تولید و جایگزینی  مدارک و دلایل الکترونیکی به جای مدارک و دلایل سنتی که از ویزگی هایی نظیر  غیر قابل رویت  و غیر ملموس بودن برخوردار هستند، مشکلات زیادی برای مقامات پلیسی و قضایی از حیث کشف، شناسایی، تفتیش و بازرسی، توقیف ، گردآوری، حفظ و نگهداری ادله دیجیتال در فرایند کیفری بوجود آورده است. بنابراین، ویژگی های ادله ناشی از فن آوری اطلاعات و مشکلات ناشی از آن سبب شده است که موانعی برابر استنادپذیری ادله الکترونیک بوجود آید.

این تحقیق شامل سه فصل است در فصل اول که تحت عنوان کلیات می باشد به بیان کلیات و تعاریف پرداخته ایم. در فصل دوم به بررسی سیستم حاکم بر ادله اثبات دیجیتال که دلیل دیجیتال و عناصر آن، ویزگی ادله دیجیتالی، مشکلات ناشی از ادله دیجیتال و مشکلات عملی یا اجرایی از جمله تقسیم بندی های آن می باشد. در فصل سوم که مهمترین فصل این پایان نامه است به بررسی استناد پذیری ادله دیجیتالی پرداختیم که شامل استناد پذیری ادله دیجیتال در کشف جرم، تصدیق اصالت دلیل دیجیتال و استناد پذیری برخی جرایم مهم در محیط سایبر می باشد.

با توجه به گسترش رو افزون تکنولوزی در ایران و جهان و به تبع آن افزایش جرایم اینترنتی و مهمتر از آن سهولت در انجام این نوع از جرایم پیسنهاد می شود تا با توجه به

مطلب دیگر :

پایان نامه در مورد علل تعارض های زناشویی

 وجود قانون در این زمینه توجه بیشتری به تربیت و آموزش نیروهای متخصص بشود تا روند رسیدگی و دادرسی با سرعت و دقت بیشتری انجام شود تا موجبات اطاله ی دادرسی را فراهم نسازد.

واژگان کلیدی:

ادله، دیجیتال، محیط سایبر، رایانه.

مقدمه

بیان مسئله- یکی از چالشهای اصلی در مبارزه با جرایم در محیط سایبر، مشکلات مربوط به تعیین هویت مجرم و ارزیابی حجم و آثار عمل مجرمانه می باشد. فرّار بودن داده های الکترونیکی که امکان تغییر، جابجایی و یا پاک شدن آنها در عرض چندثانیه را فراهم می‌سازد بر مشکلات موجود می افزاید. به عنوان مثال کاربری که کنترل داده ها را در دست دارد ممکن است از سیستم کامپیوتری برای پاک کردن و از بین بردن داده هایی که موضوع تحقیقات جنایی هستند؛ استفاده نماید و ادله جرم را از بین ببرد. مسلم است که دلایل و مدارک به دست آمده از هر جرم شالوده و اساس شناسایی، دستگیری و تعقیب مجرمین می باشد.

در برخی از کشورها بازرسی‌ای که بر روی جرایم رایانه ای صورت می گیرد، متضمن فعالیت تیمی متشکل از پلیس، دانشمندان علوم جنایی، حقوقدانان، برنامه ریزان و متصدیان اجرایی سیستم های رایانه ای می باشد.[۱](امری که می بایست مورد توجه قانونگذار مانیز قرار گیرد.)[۲]بنابراین، به نظر نمی رسد که هیچ شخصی به تنهایی تمام تخصصهای مذکور را در اختیار داشته باشد.

مجریان قانون در زمینه ارتکاب جرایم در محیط رایانه ای با حجم انبوهی از ادله مواجه می شوند، علاوه بر این در اغلب موارد محیط اینترنت حاوی اطلاعاتی درباره افراد مظنون، قربانیان و حتی نفس جرم به وقوع پیوسته می باشد. درک منسجم و یکپارچه از ادله دیجیتال شناسایی، ساز و کارهای اجرایی مناسب، موقعیت یابی سریع منابعی که دارای ادله موردنظر می باشند، تحصیل همکاریهای ضروری و موردنیاز یا کسب مجوز بازرسی و توقیف ادله و جمع آوری آنها به طریقی که در محضر دادگاه قابلیت خود را حفظ نمایند لازم و ضروری می باشد چرا که بازرسان و قضات نیز به ارزش ذخایر گرانبهای الکترونیکی پی برده‌اند؛ ذخایری محفوظ در سیستم‌های رایانه ای که استفاده از آنها برای کشف و به جریان انداختن انواع دعاوی احساس می شود.

بعنوان مثال می توان از دعاوی زیر برای قابلیت استناد به دلایل الکترونیک استفاده نمود، این دعاوی که مربوط به ده سال اخیر است می تواند بعنوان شاهد مثال قابلیت استناد به دلایل دیجیتال و الکترونیک مورد استفاده قرار گیرد (البته در حقوق آمریکا و انگلستان).۱

_ اثبات اظهارات راجع به آزار و اذیت جنسی.۲

_ اثبات سرقت اسرار تجاری به وسیله کارمند یا دیگر افراد.۳

_ اثبات تعرض به حق نشر یا تصدیق استفاده نابجا از نرم افزارهای دارای مجوز.

_ دستیابی به داده ها جهت تعیین دارایی های فرد.

_ کشف مدارک دال بر کلاهبرداری و سایر فعالیتهای مجرمانه.

_ اثبات وجود ارتباط بین قربانی قتل عمد و متهم.

_ ارائه دلیل و مدارکی در زمینه تهدید به مرگ که از طریق پست الکترونیکی فرستاده می شوند^.

در رویه قضایی ایران نیز اگر چه در خصوص پذیرش ادله دیجیتال تردید های فراوان وجود داشت. ولی، سرانجام با تصویب قانون تجارت الکترونیک در سال ۱۳۸۲ ارزش اثباتی آن به عنوان یک دلیل مورد تایید قانونگذار ایران قرار گرفت.(به استناد مواد ۱۲،۱۳و ۱۴ قانون تجارت الکترونیکی). در لایحه مجازات جرایم رایانه ای نیز قابلیت استنادی ادله دیجیتال مورد پذیرش قرار گرفته بوذ. در این قانون که مقررات مفصلی در رابطه با کشف، تفتیش، توقیف، حفظ و نگهداری ادله دیجیتال بیان گردیده است؛ بر پذیرش ادله دیجیتالی که به  نحو صحیح کسب گردیده است تاکید شده است.برطبق ماده ۵۸ لایحه مذکور؛ « در صورتی ادله دیجیتال ارائه شده از سوی ضابطین و مقامات تعقیب قابل استناد است که علاوه بر مقررات مندرج در این لایخه، زنجیره حفاظتی نیز در مورد آن رعایت شده باشد. تبصره- منظور از زنجیره حفاظتی ثبت کلیه اقداماتی است که ضابطین دادگستری و سایر اشخاص دست‎اندرکار، به موجب قانون و با بکارگیری ابزارها و روش های استاندارد در مراحل شناسایی، کشف، جمع‎آوری، مستندسازی، تجزیه و تحلیل، حفظ و مراقبت از ادله دیجیتال و ارائه آنها به دادگاه به اجرا درمی‎آورند.» همچنین ماده ۵۹ لایحه مقرر می دارد؛«به جز موارد مندرج در ماده فوق، چنانچه هر یک از طرفین دعوا قصد استناد به ادله دیجیتال را داشته باشند در صورت اثبات شرایط ذیل، ادله مزبور قابل استناد خواهد بود: الف ـ ادله مذکور توسط مدعی‎علیه یا شخصی که با طرفین دعوا تبانی نکرده، ایجاد، ذخیره یا انتقال داده شده است؛ ب ـ سیستم کامپیوتری مربوطه بطور صحیح عمل می‎کرده یا در صورت وجود نقص، هیچ تاثیری در صحت دلایل ارائه شده نداشته است. ج- در غیر موارد فوق، استنادپذیری ادله دیجیتال ارائه شده توسط طرفین دعوا تابع قواعد کلی راجع به ادله خواهد بود .»در قانون جرایم رایانه ای نیز در فصل سوم آن به استناد پذیر ادله الکترونیکی پرداخته است در مواد ۴۹و ۵۰  این قانون بالاخص ماده ۵۰ موارد استناد پذیری به ادله ی الکترونیکی بنا به شرایطی پذیرفته شده است.ماده ۴۹ این قانون اشعار میداردبه منظور حفظ صحت و تمامیت، اعتبار و انکارناپذیری ادله الکترونیکی جمع ‌آوری شده، لازم است مطابق آیین‌نامه مربوط از آنها نگهداری و مراقبت به عمل آید. و قانونگذار در ماذه ۵۰ موارد استنادی را به نوعی روشن ساخته است این ماده بیان میدارد: چنانچه داده ای رایانه ای توسط طرف دعوا یا شخص ثالثی که از دعوا آگاهی نداشته، ایجاد یا پردازش یا ذخیره یا منتقل شده باشد‌ و سیستم‎ رایانه ای یا مخابراتی مربوط به نحوی درست عمل کند که به صحت و تمامیت، اعتبار و انکارناپذیری داده ها خدشه وارد نشده باشد، قابل استناد خواهند بود.به نظر می رسد منظور از انکار ناپذیری آن باشد که داده ها از چنان قاطعیت و استحکامی برخوردار باشند که طرف دعوا نتواند ان را انکار کند به نوعی از صزاخت و کیفیت برخوردار باشد.لذا به نظر می رسد که جرایم رایانه ای بیشترین چالش را در بخشهای تحقیقات جنایی و ادله اثبات کیفری به همراه داشته است. بنابراین در این تحقیق سعی شده است به این موارد بپردازیم که ادله دیجیتال به چه معناست؟ جایگاه این ادله در سیستم حقوقی کجاست و در مواجهه با اینگونه ادله به چه نحو باید برخورد کنیم؟

سوالات:

الف- ادله الکترونیک به چه ادله ای گفته می شوند

ب-  ادله الکترونیک چه تفاوتی با ادله متعارف یا سنتی دارند؟

ج-  آیا می توان در احراز جرایم رایانه ای به ادله الکترونیک استناد کرد؟

فرضیه‏ها:

الف-  ادله الکترونیک به عنوان دلایلی ارزشمند و مهم در اثبات جرایم رایانه ای نقش اساسی داشته و می تواند در اثبات جرم رایانه ای و سایبرنتیکی کاربرد داشته باشد.

ب-  مهمترین ویژگی ادله الکترونیک غیر مادی و غیر فیزیکی بودن آن است و این امر ادله الکترونیک را مونتاژ پذیر نموده و در فرایند استناد پذیری آن مشکل ایجاد می کند.

ج-  باتوجه به قانون جرایم رایانه ای که در سال ۱۳۸۸ به تصویب رسیده است و قانون تجارت الکترونیکی  مصوب سال ۱۳۸۲اذله ی دیجیتالی در ایران قابل استناد است.

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:

این تحقیق از این جهت حائز اهمیت است که در حال حاضر مفهوم ادله الکترونیک که امری غیرملموس است؛ روشن نیست. به این دلیل که در طول قرون متوالی سیستم‌های قضایی بر موضوعات ملموس و عینی متمرکز شده اند و مقررات جزایی به حمایت از این دسته موضوعات پرداخته اند در حالی که امروزه اطلاعات که امری غیرملموس است و ادله دیجیتال جزیی از آن است اهمیت زیادی یافته اند. بنابراین رژیم حقوقی مربوط به چنین موضوعاتی تنها نمی تواند بر مبنای قیاس با قواعد موجود و مختص به موضوعات مادی و ملموس بنا شود. چرا که نحوه‌ی ارزیابی و حمایت داده‌ها و اطلاعات با آنچه در خصوص اشیای مادی مقرر است تفاوت قابل ملاحظه‌ای دارد. لذا با توجه به توضیحات فوق در مواجهه با اینگونه ادله که محصول عصر حاضر و پیشرفت تکنولوژیک هستند؛ مراجع قضایی و دیگر نهادهای مرتبط با مشکلات اساسی مواجه‌اند براین اساس، در صورتی که اینگونه ادله برای نیروهای پلیسی و مقامات قضایی به نحو روشن و مشخص شناخته شده نباشند، خیلی از مجرمان رایانه ای که در فضای سایبر فعالیت می کنند از چنگال عدالت می گریزند.

–اهداف مشخص تحقیق

الف-  شناساندن مفهوم ادله الکترونیک

ب-  بررسی راه های صحیح کشف، مستند سازی، جمع آوری، مراقبت و نگهداری از ادله الکترونیک.

ج-  بررسی شرایط استناد به ادله الکترونیک

تحلیل جرم شناختی سرقت از موسسات بانکی

۶-روش تحقیق ۱۱

فصل دوم-تعاریف و مفاهیم و تاریخچه موضوع ۱۳

مبحث اول-تعریف جرم. ۱۴

گفتار اول-تعریف جرم در لغت. ۱۴

گفتار دوم-تعریف جرم در اصطلاح ۱۷

مبحث دوم-تعریف مجازات. ۲۱

گفتار اول-تعریف مجازات در اصطلاح ۲۱

مبحث سوم-تعریف حرز. ۲۷

گفتار اول-تعریف حرز در لغت. ۲۷

گفتار دوم-تعریف حرز در اصطلاح ۲۷

مبحث چهارم-مفهوم هتک. ۲۸

گفتار اول-مفهوم هتک در لغت. ۲۸

گفتار دو-مفهوم هتک در اصطلاح ۲۹

مبحث پنجم- تعریف سرقت. ۳۰

گفتار اول-سرقت در لغت. ۳۰

گفتار دوم-تعریف جرم سرقت در نوشته های حقوقی ۴۳

گفتار سوم-سرقت در اصطلاح ۴۴

مبحث ششم-تعریف موسسات بانکی ۴۸

مبحث هفتم-تعریف بانک. ۴۹

مبحث هشتم-تاریخچه سرقت. ۵۳

فصل سوم-علل سرقت از موسسات بانکی و راه های پیشگیری از آن ۶۱

مبحث اول-سرقت مسلحانه از منازل و بانک ها ۶۲

مبحث دوم-سرقت مسلحانه از موسسات بانکی، صرافی ها یا جواهر فروشی ها ۶۴

مبحث سوم-جرم شناسی سرقت از موسسات بانکی ۶۶

گفتار اول- علل وانگیزه های سرقت از موسسات بانکی ۶۶

گفتار دوم-علل وانگیزه های روانی، عاطفی سرقت از موسسات بانکی ۶۷

گفتار سوم- علل اجتماعی – اقتصادی سرقت از موسسات بانکی ۷۱

مبحث چهارم-آثار و پیامد‌های سرقت از موسسات بانکی ۷۶

مبحث پنجم-سرقت از حساب های بانکی ۷۷

مبحث ششم-طرق مختلف سرقت از حساب های بانکی ۷۹

گفتار اول-تعویض کارت و خالی کردن حساب. ۷۹

گفتار دوم-سرقت در ساعت های مرده ۷۹

گفتار سوم-نصب دستگاه عابربانک تقلبی ۸۰

گفتار چهارم-کلاهبرداران تلفنی ۸۱

گفتار پنجم-انتقال کارت به کارت. ۸۲

مبحث هفتم-انگیزه های سرقت اینترنتی از بانک ها ۸۲

فصل چهارم- نتیجه گیری و پیشنهاد ها ۸۴

نتیجه گیری ۸۴

پیشنهاد ها ۸۹

فهرست منابع. ۹۴

۱-منابع فارسی ۹۴

۱-۱-کتب. ۹۴

۲-منابع عربی و لاتین ۹۸

۱-۲-کتب. ۹۸

۳-منابع اینترنتی ۹۹

مطلب دیگر :

بایگانی‌های علمی - ماه نشان - مقالات و آموزش های کاربردی

چکیده

امروزه در بیشتر کشورهای جهان به دلیل تنوع و گستردگی سرقت، جازات های متفاوتی نیز برای هر یک در نظر گرفته شده است، مانند: سرقت ساده، سرقت توام باآزار، سرقت از منازل مسکونی، سرقت در شب، سرقت از بانکها و صرافیها و سرقت ازمغازه ها.در قوانین کیفری ایران، از هنگام تصویب قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۵۲ تا زمان تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، مقررات مربوط به سرقت، دچار دگرگونی های فراوانی شده است و به دنبال تغییرات پدید آمده، پرسشها و ابهاماتی درباره تعریف سرقت و مقررات آن و ربودن مال غیر و تفاوت آن با سرقت بوجود آمده است.نتایج تحقیق نشان می دهد یکی از مشکلات عمده و مهم قانون مجازات اسلامی سابق در مورد جرم سرقت، در قانون جدید مصوب سال ۱۳۹۲ حل شده است، بدین صورت که در ماده ۱۹۷ قانون سابق اعلام شده بود که سرقت عبارت است از: ربودن مال دیگری به طور پنهانی‌ و ذکر قید «پنهانی» در متن قانون، قضات و حقوقدانان را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده بود زیرا کیف‌قاپی‌ها و سرقت‌های مسلحانه آشکار را شامل نمی‌شد.

واژگان کلیدی: فقه،حقوق،جرم،سرقت،مجازات،قانون،موسسات بانکی.

فصل اول-کلیات تحقیق

۱-مقدمه     

سرقت از جمله جرائمی است که سابقه دیرینه در زندگی انسان دارد و می توان گفت پیشینه آن از هنگام شروع زندگی جمعی و تحقق مفهوم مالکیت بوده و همواره موردتقبیح و مجازات بوده است. از دیرباز که کاروان زندگی بشر در مسیر نظم و قانون قرار گرفته، سرقت در زمره رفتار ناپسند و ممنوع قرار داشته است. به دلیل سهولت نسبی ارتکاب سرقت در مقایسه با جرائمی چون کلاهبرداری و محسوس بودن سودبه دست آمده از آن، بخش فراوانی ازجرائم ارتکابی درکشورهای مختلف به آن اختصاص دارد. نوشته حاضر، ضمن بررسی مواد مربوط به سرقت و ربودن مال غیر و تعریف هر یک ازآنها، تلاش کرده است تا با بیان تفاوت بین سرقت و ربودن مال غیر، موارد ابهام را برطرف نموده و پرسشها را پاسخ دهد.پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، قانونگذار سعی در اسلامی کردن قوانین جزائی داشته و در تعریف سرقت و پیش بینی مجازات قطع دست، نظریات فقها را مد نظر قرار دادن است و نظر به این که از دیدگاه فقها میان سرقت و ربودن مال غیر تفاوت وجود دارد و ربودن مال غیر در صورتی که مخفیانه و از حرز باشد «سرقت» و در غیر این صورت تحت عناوین دیگری قرار می‏گیرد، قانونگذار در تصویب قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) در سال ۱۳۷۵ درماده ۶۶۵ بر اساس دیدگاه فقها میان سرقت و ربودن مال غیر تفاوت قائل شده و برای ربایشی که سرقت نیست، مجازات تعیین نموده است، اما مصادیق مشمول حکم ماده مذکور را بیان ننموده است. به نظر نگارندگان با توجه به اینکه در قانون مجازات اسلامی در کنار سرقت مستوجب حد، انواع مختلف سرقتهای تعزیری که مخفیانه بودن ربایش شرط تحقق آنها نیست؛ پیش بینی شده و عناوین مذکور در کلام فقها از جمله اختلاس، استلاب اختطاف و . در قالب مواد مذکور قابل تعقیب و مجازات است، وضع و تصویب ماده ۶۶۵ مذکور، آن هم با عباراتی مبهم و غیروافی به مقصود، اقدامی مطلوب و ضروری نبوده است.

۲-بیان مساله

سرقت از دیدگاه حقوق جزای اسلام، بر حسب شرایط مربوطه می‏تواند به یکی از عناوین زیر متصف گشته و حسب مورد مجازات آن دگرگون گردد: اولاً سرقتی که جامع شرایط حد بوده و تحت عنوان سرقت حدی مطرح می‏شود؛ در این صورت سارق به حد سرقت محکوم می‏گردد. ثانیاً سرقتی که به صورت مسلحانه و یا راهزنی ارتکاب یافته و موجب رعب و وحشت عمومی می‏گردد، کهدر این صورت تحت عنوان محاربه و افساد فی الارض مطرح و مرتکب آن به عنوان محارب و مفسد فی الارض محکوم می‏گردد. ثالثاً سرقتی که واجد هیچ‏یک از شرایط یاد شده نباشد؛ در این صورت به عنوان سرقت تعزیری شناخته شده و سارق تعزیر می‏شود.موضوع سرقتهاى مسلحانه از بانکها شاخه‏اى از کلیت سرقتهاى مسلحانه است که همه ساله رخ مى‏دهند، اما در این میان بحث امنیت مشتریان و یا کارکنان بانکها اهمیت ویژه‏اى پیدا مى‏کند.

۳-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

امروزه با آنکه بسیارى از بانکهاى جهان هر روز به ابزارهاى جدید و پیشرفته‏اى براى جلوگیرى از دستبرد تبهکاران و دزدان حرفه‏اى مجهزتر مى‏شوند، بازهم در معرض خطر سارقان مسلح هستند و شبکه‏هاى بزرگ سرقت در صدد دست یافتن به پولهاى کلان و هنگفت موجود در بانکها هستند. به همین علت شیوه‏ها و ابزار سرقت همواره در حال تغییر است.در ایران نیز بیش از ۱۷ هزار شعبه فعال بانکى وجود دارد و از آنجایى‏که در صورت سرقت از بانکها اموال آنان تحت پوشش بیمه است، اما دارایى مردمى که به بانک مراجعه کرده و اموالشان مورد دستبرد سارقان قرار مى‏گیرد تحت پوشش بیمه نیست و همین مسئله هم اکنون به یکى از معضلات و نگرانیهاى جدى مردم و مسئولان تبدیل شده است.در حقوق جزاى اختصاصى ایران پس از تعریف جرم سرقت و بحث پیرامون آن به جرایمى بر مى‏خوریم که بعضاً به دلیل دخیل بودن عاملهاى اضافه و یا متفاوت با ارکان و عاملهاى جرم سرقت ساده، مجازات آنها تشدید شده و یا داراى تعاریف و احکام خاص خود هستند که سرقت مسلحانه از بانکها نیز از آن جمله است .این جرم هم از حیث وسیله به کار رفته شده در ارتکاب آن به وسیله سارق یا همان سلاح و هم از لحاظ سرقت اموال (بانک) داراى دو وصف اضافى است که لازم است هر دو وصف در تعریف و تحلیل جرم و تعیین مجازات لحاظ شوند.

صرفنظر از مواد ۶۵۲ و ۶۵۴ قانون مجازات اسلامى و ماده ۲ قانون تشدید مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و قاچاقچیان مسلح مصوب ۲۶/۱۱/۵۰ که بعضاً در برخى موارد در تعیین و تبیین چنین جرایم و رسیدگى به آن مورد استناد قرار گیرند، به نظر مى‏رسد قانونى که به طور اخص در این جرم مى‏تواند مورد نظر قرار گیرد، ماده واحده قانون «تشدید مجازات سرقت مسلحانه» مصوب سال ۱۳۳۸ است که براى تکمیل قانون «تشدید مجازات سارقین مسلح که وارد منزل یا مسکن اشخاص مى‏شوند» مصوب تیرماه ۱۳۳۳ به صورت ماده واحده‏اى با هدف جداسازى جرم سرقت مسلحانه از بانکها از جرم سرقت مسلحانه از منازل، وضع شده است.هرگاه دو یا چند نفر با اجتماع و مواضع قبلى به بانکها یا صرافیها و جواهر فروشى‏ها و به طور کلى به هر محلى که در آن وجوه نقد یا اوراق بهادار و یا سایر اشیاى قیمتى معمولاً وجود دارد، به قصد سرقت و ربودن اموال مسلحانه حمله ببرد، هرچند یک نفر از آنها مسلح باشد، ولى هریک از مرتکبین در صورت وقوع سرقت یا ربودن مال به حبس ابد با اعمال شاقه و در صورت وقوع قتل به اعدام محکوم خواهد شد و در صورتى که منجر به ربودن مال یا قتل نشود هرگاه اراده مرتکبین در آن تأثیر نداشته، مجازات هریک از مرتکبین حبس موقت با اعمال شاقه از ۱۰ تا ۱۵ سال و اگر اراده مرتکبین در آن تأثیر داشته باشد، مجازات آنان حبس حجر از دو تا پنج سال خواهد بود.از سویى دیگر پدیده سرقت از بانکها از منظر جامعه‏شناسى بیانگر پیدایش یک مسئله اجتماعى است که در صورت گسترش به یک آسیب اجتماعى تبدیل مى‏شود.در تحلیل سرقت در معناى عام آن مى‏توان از یک نظر باعنایت به مسلحانه یا غیرمسلحانه بودن آن سرقتهاى مسلحانه را در برابر سرقتهاى غیرمسلحانه بررسى و شناسایى کرد.سرقتهاى غیرمسلحانه بیانگر و نیازمند تبیین روان شناختى و سپس جامعه شناختى هستند، اما در سرقتهاى مسلحانه حوزه‏هاى گوناگون جامعه‏شناسى از قبیل جامعه‏شناسى مسائل اجتماعى، جامعه‏شناسى انحرافات و حتى جامعه‏شناسى سیاسى مى‏توانند به توصیف، تحلیل و تبیین آن بپردازند.اما در تبیین پدیده سرقت از بانکها که غالباً مسلحانه انجام مى‏شود، سه نظر قابل مطالعه و بررسى وجود دارد.

۴-اهداف تحقیق

۱-بررسی جرایم سرقت در حقوق کیفری ایران وفقه اسلامی

۲-تحلیل مواد قانونی وفقهی راجع به مجازات سرقت از موسسات بانکی

۳-شناخت علل فردی و اجتماعی افراد در ارتکاب به سرقت از موسسات بانکی

۴-کمک به قضات جهت استفاده درد محاکم و دانشجویان و اساتید برای مطالعه